حدیث شماره 3 باب آنکه خدا را جز به خودش نتوان شناخت کتاب توحید اصول کافی
منصوربن حازم گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم با مردمى مناظره کردم و به ایشان گفتم: خداى جل جلاله، بزرگوارتر و ارجمندتر و گرامی تر است از اینکه به وسیله مخلوقش شناخته شود، بلکه بندگان به سبب خدا شناخته شوند. حضرت فرمود: «خدا تو را رحمت فرماید.»
حدیث شماره 2 باب آنکه خدا را جز به خودش نتوان شناخت کتاب توحید اصول کافی
از امیرالمؤمنین (علیه السلام) سؤال شد که پروردگارت را به چه شناختى؟ فرمودند: «به آنچه که خودش خود را برایم معرفى کرده.» عرض شد: چگونه خودش را به تو معرفى کرده؟ فرمود: «هیچ شکلی (صورتى) شبیه او نیست و با حواس درک نشود و با مردم مقایسه نشود، در عین دورى، نزدیک و در عین نزدیکى ،دور است. (با آنکه از رگ گردن به بندگانش نزدیک تر است، بندگان در نهایت پستى و او در نهایت علو است) برتر از از همه چیز است و گفته نشود چیزى برتر از اوست، جلو همه چیز است و نتوان گفت جلو دارد (پس او بودنش به معنى تقدم رتبه و علت بودن اوست نه جلو بودن مکانى) در همه چیز داخل است نه مانند داخل بودن چیزى در چیزى (بلکه به معنى احاطه علم و تدبیر و فیضش با جزاء ممکنات) از همه چیز خارج است نه مانند چیزى که از چیزى خارج باشد (بلکه به معنى شباهت نداشتن به هیچ چیز) منزه است آنکه چنین است و جز او چنین نیست، و او سر آغاز همه چیز است.»
حدیث شماره 1 باب آنکه خدا را جز به خودش نتوان شناخت کتاب توحید اصول کافی
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: «خدا را به خدا و رسول را به رسالتش و صاحبان امر را به (آثار و اعمال او از قبیل) امر به معروف و دادگرى و نیکوکارى بشناسید.»
شرح:
مؤلف کتاب مرحوم کلینى (ره) فرماید: معنى سخن حضرت که فرمودند «خدا را به خدا بشناسید، این است که خدا اشخاص، انوار، جواهر و اعیان را خلق فرمود و مقصود از اعیان پیکرهاست (هر موجود جسمانى)و جواهر عبارت از ارواحند و خداى عزوجل شباهتى با جسم و روح ندارد و هیچ کس را در آفریدن روح حسّاس و درک کننده، نه دستوری بوده و نه وسیله ای و خدا در آفریدن ارواح و اجسام یکتا بوده است. پس وقتی کسی خدا را از شباهت به موجودات جسمانی و روحانی نفی کند، خدا را به خدا شناخته و وقتی او را به روح یا جسم (پیکر) یا نور تشبیه نماید، خدا را به خدا نشناخته است.
