بسم الله الرحمن الرحیم
آدم
وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلاَئِکَةِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأَرْضِ خَلِیفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِیهَا مَن یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَنُقَدِّسُ لَکَ قَالَ إِنِّی أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ ﴿۳۰﴾
هنگامی که پروردگار تو به فرشتگان گفت: من در روی زمین جانشین و حاکمی قرار خواهم داد. فرشتگان گفتند (پروردگارا آیا کسی را در زمین قرار می دهی که فساد و خونریزی کند؟ (زیرا موجودات زمینی دیگر که قبل از این آدم پا به عرصه وجود گذاشتند، به حکم طبع جهان ماده نیز آلوده فساد و خونریزی شدند، اگر هدف از آفرینش انسان عبادت است) ما تسبیح و حمد تو را به جا می آوریم، پروردگار فرمود: من حقائقی را می دانم که شما نمی دانید.
خداوند متعال به ملائکه میفرماید که همانا من در زمین خلیفه قرار دادم، ملائکه نیز انسان را با دو ویژگی مفسد بودن و سفاک بودن (خونریزی) معرفی کرده و خود را با دو خصوصیت تسبیح به ستایش پروردگار عالم و تقدیس او مطرح مینمایند.
خلیفه
خداوند متعال جایگاه انسان را خلافت در زمین میداند. در آیاتی که خداوند متعال انسان را دعوت به بندگی رب العالمین مینماید(آیه 21) و از کفر ورزیدن نهی میکند(آیه 28)، در واقع جایگاه انسان و لیاقت او را تنها خود میداند نه بندگی آنچه که در زمین برای او آفریده است. در واقع آنچه که در زمین است برای انسان و رشد او خلق شده؛ نه انسان برای رشد زمین و آنچه که در آن است. برای گم نشدن این هدف و فراموش نکردن آن تنها راه، بندگی رب العالمین است. یعنی اگر به دستورات پروردگار عالم گوش جان بسپاریم، خود به خود به این امر نیز نایل خواهیم شد، گر چه در برابر آن، زمین دیگر بیارزش است. البته این خلافت چنان با ارزش است که ملائکه برای رسیدن به آن انسان را کوبیده و خود را بالا میبرند.
نکته: ملائکه نسبت به انسان آشنایی دارند بنابراین میتوان گفت قبل از حضرت آدم نیز انسان بوده است. آنها انسان را با دو ویژگی مفسد بودن(ناشی از شهوت) و سفاک بودن(ناشی از غضب) میشناسند. بنابراین انسان باید بسیار مراقب این دو خصیصه خود باشد، زیرا او را از انسانیت حقیقی دور میکند.
نکته: جوامع را میتوان با توجه به این دو خصیصه سنجید. در واقع هر جامعهای که خشونت و شهوت در آن بهتر کنترل شده باشد، دارای سطح آرامش و امنیت بیشتری بوده و طبعاً فضای بهتری برای زندگی است.
نکته: از آنجا که انسان جانشین خداوند در زمین است، باید صفات خداوند را در خود به ملسه ظهور برساند. به عنوان مثال باید نسبت به کافرین مغضوب باشد و آنها را لعن نماید و منعمین را دوست بدارد و الگوی خود قرار دهد.
ان شاءالله با الگوبرداری مناسبی از خدای خودمون، بتونیم خلیفه خوبی برایش در زمین باشیم!