حدیث شماره ۷ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امیرمؤمنان على علیه السّلام فرمود: اى دانش‌آموز، به راستى عالم سه نشانه دارد: علم و دانش، خویشتن‌دارى و خاموشى. و عالِم نما هم سه علامت و نشانه دارد: نسبت به مافوق خود کشمکش کند، به زیردست خود ستم کند و پشتیبان ستمکاران باشد و از آنها حمایت کند.
حدیث شماره ۶ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
عیسى بن مریم علیه السّلام فرمود: اى حواریون، نیازى به شما دارم، خواسته‌ام را برآورده سازید. گفتند: حاجتت رواست یا روح اللّه، برخاست و پاى آنها را شست، گفتند: ما بشستن سزاوارتر بودیم یا روح اللّه، فرمود: سزاوارترین مردم به خدمت، عالِم است، همانا من تا این اندازه فروتنى کردم، تا شما هم مانند من نسبت به مردم فروتنى کنید، عیسى علیه السّلام فرمود: بناى حکمت بوسیله تواضع ساخته شود نه بوسیله تکبر چنان که زراعت در زمین نرم میروید نه در کوه.
حدیث شماره ۵ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود: سفاهت و فریفتگى (نا آزمودگى) در دل عالِم نیست.
حدیث شماره ۴ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام رضا علیه السّلام فرمودند: از نشانه‌هاى فهم و درک دین،خویشتن‌دارى و خاموشى است.
شرح:
مى‌دانیم خویشتن دارى که همان شرح صدر است یکى از صفات بارز انسان است که پیامبران الهى بطور کامل از آن برخوردار بودند و موسى بن عمران پس از مبعوث شدن به رسالت اولین چیزى که از خداوند طلب نمود همان شرح صدر و خویشتن دارى بود که «ربّ اشرح لى صدرى (۲۵ طه)» (خدایا سینه ام را وسیع و خویشتن دارم کن)، تا بتوانم در برابر فرعون مقاومت نمایم.
حدیث شماره ۳ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: آیا از آنکه به حقیقت فقیه است به شما خبر ندهم؟ او کسى است که مردم را از رحمت خدا ناامید نکند و از عذاب خدا ایمن نسازد و به آنها رخصت گناه ندهد و قرآن را ترک نکند از روى اعراض و به چیز دیگر متوجه شود. همانا در علمى که فهم نباشد، خیرى نباشد؛ همانا در خواندنى که تدبر نباشد، خیرى نباشد؛ همانا در عبادتى که تفکر نباشد، خیرى نباشد. و در روایت دیگری است: همانا در علمی که فهم نباشد، خیرى نیست؛ همانا در خواندنی که تدبر نباشد، خیرى نیست؛ همانا در خداپرستى که فقه نباشد، خیرى نیست؛ همانا در عبادتی که در آن پرهیزکارى نباشد، خیرى نیست
حدیث شماره ۲ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السّلام در تفسیر گفتۀ خداى عزّ و جل که مى‌فرماید: «تنها بندگان دانشمند، از خداى خود مى‌ترسند (۲۸ فاطر)» فرمود: مقصود از دانشمند کسى است که عمل و رفتارش، گفتارش را تصدیق کند و قول و عملش هماهنگ باشد و هرکس چنین نباشد دانشمند نیست.
حدیث شماره ۱ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السّلام فرمود: دانش را فراگیرید و خود را با شکیبائى و وقار بیارائید و نسبت به شاگردان و استاد خود فروتن باشید، از دانشمندان ستمکار و مستکبر نباشید زیرا رفتار باطلتان حق شما را از بین مى برد.
شرح:
احترام شاگرد به استاد از دیر زمانى مرسوم بوده و امامان ما آنها را مورد تشویق و احترام قرار مى‌دادند و به دانش‌آموزان سفارش مى‌کردند که در احترام استادان خود بکوشید تا آنجا مقام استادان و معلمان را بالا مى بردند که حضرت على علیه السّلام در یکى از سخنان خود فرمود: (من علمنى حرفا فقد صیّرنى عبدا) «هرکس کلمه‌اى به من بیاموزد من براى همیشه بنده و خدمتگزار او خواهم بود.» بدیهى است که على علیه السّلام خود استاد اساتید بوده و نیازى به تعلیم نداشته و این کلام تشویقى است بخاطر حرمت و ارزش مقام معلم.
