رمز حیات

حکمت 103 نهج البلاغه: تضاد حب دنیا و آخرت طلبی
(اخلاقى)

وَ رُئِیَ عَلَیْهِ إِزَارٌ خَلَقٌ مَرْقُوعٌ فَقِیلَ لَهُ فِی ذَلِکَ فَقَالَ : یَخْشَعُ لَهُ الْقَلْبُ وَ تَذِلُّ بِهِ النَّفْسُ وَ یَقْتَدِی بِهِ الْمُؤْمِنُونَ. إِنَّ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةَ عَدُوَّانِ مُتَفَاوِتَانِ وَ سَبِیلَانِ مُخْتَلِفَانِ فَمَنْ أَحَبَّ الدُّنْیَا وَ تَوَلَّاهَا أَبْغَضَ الْآخِرَةَ وَ عَادَاهَا وَ هُمَا بِمَنْزِلَةِ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ مَاشٍ بَیْنَهُمَا کُلَّمَا قَرُبَ مِنْ وَاحِدٍ بَعُدَ مِنَ الْآخَرِ وَ هُمَا بَعْدُ ضَرَّتَانِ.

و درود خدا بر او، (پیراهن وصله دارى بر اندام امام بود شخصى پرسید چرا پیراهن وصله دار مى پوشى؟ فرمود:) این جامه اى است که دل در برابر آن خشوع و فروتنى مى کند، نفس در برابر آن خوار مى گردد و مومنان (در پوشیدن چنین جامه اى) از آن پیروى مى نمایند و فروتن مى گردند. دنیا و آخرت، دو دشمنى هستند که با یکدیگر تفاوت دارند و در دو راه مختلف مى روند. بنابراین هر کس دنیا را دوست بدارد و دوستى آن را برگزیند چنین کس، آخرت را دشمن داشته و دشمنى با آن را برگزیده است. آن دو (یعنى دنیا و آخرت) به منزله مشرق و مغربند که هرکس میان آن دو، گام بر دارد، هر زمان به یک طرف نزدیک شود از طرف دیگر دور مى گردد و گذشته از این، آن دو (از جهت دشمنى با یکدیگر) همانند دو زنى هستند که به یک شوهر تعلق دارند (هووى همدیگرند)

شرح حکمت:
مى دانیم در عصر خلفا دامنه فتوحات اسلامى به شرق و غرب و شمال و جنوب کشیده شد و غنائم فراوان و اموال خراجى بسیارى نصیب مسلمین شد. این امر آثار زیان بار فراوانى داشت; گروهى به مسابقه در ثروت روى آوردند، و گروه عظیمى از مردم در دنیا و ارزش هاى مادى فرو رفتند. در اینجا امام(علیه السلام) براى این که مسلمانان منحرف را به صراط مستقیم اسلام و سنت پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) باز گرداند مظاهر زهد خویش را کاملاً آشکار ساخت که از جمله آن پوشیدن لباس هاى ساده و کم ارزش و وصله دار بود و همین امر موجب شگفتى بینندگان گشت تا آنجا که به حضرت ایراد گرفتند; ولى امام(علیه السلام) پاسخى فرمود که درس بزرگى براى همگان بود.
ناگفته پیداست که تمام این روایات ناظر به کسى است که دنیا را هدف خود قرار داده و بدون در نظر گرفتن حلال و حرام و حق و ناحق پیوسته به دنبال آن مى دود; اما کسى که دنیا را از طریق حلال مى خواهد و وسیله نیل به آخرت قرار مى دهد نه تنها مذموم نیست، بلکه در روایات از چنین کسى ستایش نیز شده است. از این رو در حدیثى از امیر مؤمنان(علیه السلام) مى خوانیم که فرمود: «اگر دین خود را تابع دنیاى خود قرار دهى، دین و دنیایت را تباه کرده و در آخرت از زیان کاران خواهى بود و اگر دنیاى خود را تابع دینت قرار دهى هم دینت را به دست آورده اى و هم دنیایت را و در آخرت از رستگاران هستى».

Channel: @Ramzehayat
Instagram: @Ramzehayat