رمز حیات

حکمت 105 نهج البلاغه: احترام گذاشتن به مرزها و حدود احکام الهى
(عبادى)

وَ قَالَ (علیه السلام): إِنَّ اللَّهَ افْتَرَضَ عَلَیکمْ فَرَائِضَ فَلَا تُضَیعُوهَا وَ حَدَّ لَکمْ حُدُوداً فَلَا تَعْتَدُوهَا وَ نَهَاکمْ عَنْ أَشْیاءَ فَلَا تَنْتَهِکوهَا وَ سَکتَ لَکمْ عَنْ أَشْیاءَ وَ لَمْ یدَعْهَا نِسْیاناً فَلَا تَتَکلَّفُوهَا.

و درود خدا بر او، فرمود: خداوند فرایضى را بر شما واجب کرده، آنها را ضایع نکنید و از حدودی که برای شما تعیین کرده فراتر نروید و شما را از امورى نهى کرده است، حرمت آنها را نگاه دارید و در مورد امورى سکوت فرموده است، نه به علّت فراموش‌کارى (بلکه به جهت مصالحى که در سکوت نسبت به آنها بوده است) بنابراین خود را در مورد آنها به زحمت نیفکنید (و با سؤال و پرسش درباره آنها بار تکلیف خود را سنگین نگردانید).

شرح حکمت:
واجباتى چون نماز و روزه و حج و جهاد و زکات و امثال آن داراى مصالح مهمى است و باید آنها را کاملاً حفظ کرد و منظور از تضییع کردن شاید ترک نمودن باشد یا ناقص انجام دادن، همان گونه که در حدیثى از امام باقر(علیه السلام) آمده است: «نماز هنگامى که در اول وقت انجام شود به آسمان مى رود و سپس به سوى صاحبش باز مى گردد در حالى که روشن و درخشان است و به او مى گوید: من را محافظت کردى خدا تو را حفظ کند و هنگامى که در غیر وقت و بدون رعایت دستوراتش انجام شود به سوى صاحبش بر مى گردد در حالى که سیاه و ظلمانى و به او مى گوید: مرا ضایع کردى خدا تو را ضایع کند».

اما در مورد حدود، اشاره به برنامه هاى خاصى است که براى حقوق انسان ها در کتاب و سنت آمده که نباید از آنها تجاوز کرد مانند موضوع ارث که نباید حقى پایمال گردد.

امور نهی شده نیز اشاره به معاصى کبیره و صغیره است که در کتاب و سنت وارد شده و عمومشان به دلیل مفاسدى که در آنها براى دین و دنیاى مردم هست تحریم شده است.

قرآن مجید در آیه 101 سوره «مائده» می فرماید: «اى کسانى که ایمان آورده اید از چیزهایى سؤال نکنید که اگر براى شما آشکار شود شما را ناراحت مى کند ولى اگر به هنگام نزول قرآن از آنها سؤال کنید براى شما آشکار خواهد شد، خداوند آنها را بخشیده (و نادیده گرفته است شما اصرار بر افشاى آن نداشته باشید) خداوند آمرزنده و داراى حلم است».
در شأن نزول آیه فوق آمده هنگامى که دستور پروردگار درباره حج نازل شد مردى به نام «عکاشه» یا «سراقه» عرض کرد: اى رسول خدا! آیا دستور حج براى هر سال است یا یک سال؟ پیامبر(صلى الله علیه وآله) به سؤال او پاسخ نگفت ولى او دو یا سه بار سؤال خود را تکرار کرد. پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) فرمود: واى بر تو چرا این همه اصرار مى کنى؟ اگر در جواب تو بگویم: آرى، حج در همه سال بر شما واجب مى شود و فوق العاده به زحمت مى افتید و اگر مخالفت کنید گناهکار خواهید بود، بنابراین تا وقتى چیزى را نگفته ام بر آن اصرار نورزید... سپس افزود: «هنگامى که شما را به چیزى دستور دادم به اندازه توانایى خود آن را انجام دهید».

Channel: @Ramzehayat
Instagram: @Ramzehayat