رمز حیات

حکمت 114: جایگاه خوشبینى و بد بینى در جامعه
(اخلاقى، اجتماعى)

وَ قَالَ (علیه السلام): إِذَا اسْتَوْلَى الصَّلَاحُ عَلَى الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ ثُمَّ أَسَاءَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ لَمْ تَظْهَرْ مِنْهُ حَوْبَةٌ فَقَدْ ظَلَمَ وَ إِذَا اسْتَوْلَى الْفَسَادُ عَلَى الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ فَأَحْسَنَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ فَقَدْ غَرَّرَ.

و درود خدا بر او، فرمود: در آن هنگام که صلاح و نیکوکاری بر زمان و مردمش غالب باشد، سپس مردی به مرد دیگر بدگمان شود، با این که گناهی مرتکب نشده است، در این صورت ظلم کرده است (و برعکس) اگر فساد بر زمان و مردم آن پیروز باشد و شخصی به شخص دیگر خوش گمان باشد، قطعا خود را فریفته است .

شرح حکمت:
در سوره «حجرات» آیه 12 مى خوانیم: «اى کسانى که ایمان آورده اید از بسیارى از گمان ها بپرهیزید چرا که بعضى از آنها گناه است».
در حدیثى از امیرمؤمنان(علیه السلام) مى خوانیم: « عمل برادر مسلمانت را بر نیکوترین وجه ممکن حمل کن مگر این که دلیلى بر خلاف آن قائم شود و هرگز نسبت به سخنى که از برادر مسلمانت صادر شده گمان بد مبر و مادامى که مى توانى محمل نیکى براى آن بیابى حمل بر صحت کن».
اگر چهره اسلام در جامعه نمایان شده باشد و اکثر مردم راه صلاح پیش گرفته باشند،لذا باید عمل برادر مومن را به نیکوترین وجه حمل کرد و گمان بد تا جاییکه می شود نبرد. اما اگر فساد در جامعه رواج یافته باشد و مردم راه خلاف پیش گرفته باشند،باید نسبت به افراد جانب احتیاط را رعایت کرد و بیهوده حسن ظن نداشته باشد تاگرفتار مفسده نشود.
این سخن در روابط ملت ها و دولت ها نیز کاملاً صادق است; هرگاه دولت هاى ستمگرى که غالباً براى حفظ منافع خود حقوق دیگران را زیر پا مى گذارند درِ باغ سبز به ما نشان دهند هرگز نباید کار آنها را حمل بر صحت کنیم، بلکه باید فرض بر این باشد که آنان براى فریب ما دامى گسترده اند.

Channel: @Ramzehayat
Instagram: @Ramzehayat