رمز حیات

حکمت 150 نهج البلاغه: موعظه ای کامل و جامع
(اخلاقى، اجتماعى، سیاسى)
7⃣ قسمت هفتم حکمت

وَ قَالَ (علیه السلام): لِرَجُلٍ سَأَلَهُ أَنْ یَعِظَهُ لَا تَکُنْ مِمَّنْ یَرْجُو...
یُرْشِدُ غَیْرَهُ وَ یُغْوِی نَفْسَهُ فَهُوَ یُطَاعُ وَ یَعْصِی وَ یَسْتَوْفِی وَ لَا یُوفِی وَ یَخْشَى الْخَلْقَ فِی غَیْرِ رَبِّهِ وَ لَا یَخْشَى رَبَّهُ فِی خَلْقِهِ.

(مردى از امام در خواست اندرز کرد) و درود خدا بر او، فرمود: از کسانى مباش که...
(26) دیگران را هدایت مى نماید ولى خود را به گمراهى مى کشد. در نتیجه مردم از آنها اطاعت مى کنند، اما خود معصیت خدا مى کند. (27) حق خود را به طور کامل مى گیرد ولى حقوق دیگران را نمى پردازد. (28) از غیر خدا مى ترسد، امّا از پروردگار خود نمى ترسد.

شرح حکمت:
26. با سخنان هدایتگر خود باعث نجات دیگران می شوند اما خودشان از آن بهره نمیبرند، لذا پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله و سلم) می فرمایند: «شدیدترین ندامت و حسرت دوزخیان ندامت کسى است که یکى از بندگان را به سوى خدا فراخوانده و او دعوتش را اجابت نموده و قبول کرده پس اطاعت خدا نموده و خداوند وى را وارد بهشت کرده است، در حالى که دعوت کننده به سبب ترک علم و پیروى از هواى نفس و آرزوهاى دور و درازش وارد دوزخ شده است.»

27. اشاره به کم فروشان دارد که در هر زمینه ای حق خود را از مردم به طور کامل می گیرند اما در پرداختن حق کوتاهی می کنند، مانند کسانی که هنگام کار از ساعات کار خود و ‌مأموریت خود می زنند اما به هنگام دریافت مزد، از قرارداد خود عقب نشینی نمی کنند.

28. اشاره به ضعف ایمان و غلبه هوای نفس دارد که به سبب ترس از مردم بر خلاف میل آنها رفتار نمی کنند اما در برابر امر خدا نافرمانی کرده و از خدا نمی ترسند.

در این اوصاف ۲۸گانه که ارتباط نزدیکی باهم دارند، غالبا اشاره به تناقض در شخصیت و رفتار دارد که به سبب انگیزه های شهوانی، دو گونه عمل میکنند اما کسانی که ایمان قوی دارند، بر نفس خود تسلط داشته و از این تناقض ها دورند.
ازاین رو مرحوم سید رضى در پایان این گفتار حکیمانه مى فرماید: « اگر در نهج البلاغه جز این حکمت وجود نداشت، همین یک حکمت براى اندرز دادن کافى بود. این سخن، حکمتى رسا، و عامل بینایى انسان آگاه، و عبرت آموز صاحب اندیشه است.»

Channel: @Ramzehayat
Instagram: @Ramzehayat