رمز حیات

حکمت 164 نهج البلاغه: روش برخورد با متجاوزان
(اخلاقى، سیاسى، اجتماعى)

وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ قَضَى حَقَّ مَنْ لَا یَقْضِی حَقَّهُ، فَقَدْ عَبَدَهُ [عَبَّدَهُ].

و درود خدا بر او، فرمود:
معنی اول:
هر کس حق کسى را ادا کند که او حقش را ادا نمى کند وى را برده خود ساخته است.
معنی دوم:
هر که حق کسى را ادا کند که او حقش را ادا نکرده، خود را بنده او ساخته است.

شرح حکمت:
با توجه به حکمت اگر جمله «عبّده» با تشدید خوانده شود معنی یک می شود; ولى در بعضی نسخ «عَبَدَهُ» بدون تشدید آمده و در این صورت معنی دو را می رساند. در ادامه شرح هر دو معنی بیان‌گردیده است:

شرح اول:
در این ترجمه معیار توده مردم هستند نه افراد رذل،که در مقابل بدی اگر خوبی ببینند، منقلب خواهند شد. این ترجمه اشاره به عفو و گذشت و سیره انبیای الهی دارد که حق ناشناسان را با حق شناسی ادب کرده و در حلقه عبودیت خود در می آوردند.
قرآن مجید می فرماید: «بدى را با نیکى دفع کن، ناگاه (خواهى دید) همان کس که میان تو و او دشمنى است گویى دوستى گرم و صمیمى است. (34 فصلت)».
امام علی(علیه السلام) می فرمایند: «به وسیله احسان دل ها در تسخیر انسان در مى آیند». و « افراد با شخصیت را چیزى همانند اکرام و احترام، به بندگى و خضوع، نکشانده است». نیز امام می فرمایند: « انسان بنده احسان است».

شرح دوم:
این ترجمه اشاره به این موضوع دارد که در برابر حق ناشناسان، حق شناس مباش وگرنه بنده و برده خواهی شد، زیرا این ادای حق نه بخاطر سودجویی و نه به دلیل دفع زیان او است، بلکه به خاطر خود او ‌یا ترس از او و یا به امید طمعی از اوست که همه اینها شکلی از بندگی است.

Channel: @Ramzehayat
Instagram: @Ramzehayat