رمز حیات

حکمت 196 نهج البلاغه: عبرت آموزی از مال تلف شده
(اخلاقى، اقتصادى)

وَ قَالَ (علیه السلام) : لَمْ یَذْهَبْ مِنْ مَالِکَ مَا وَعَظَکَ.
و درود خدا بر او، فرمود: آنچه از مال تو از دست مى رود و مایه پند و عبرتت مى گردد در حقیقت از دست نرفته است.

شرح حکمت:
به عنوان مثال کسى که سرمایه اى در امرى تجارى به کار مى برد و ظاهرا زیان مى کند، اما راه و رسم تجارت را به وسیله آن مى آموزد، زیان نکرده است.
این سخن منحصر به صرف مال و ثروت نیست. از دست دادن نعمت هاى دیگر که سبب بیدارى و هشیارى انسان مى گردد نیز در واقع ضرر و زیان محسوب نمى شود. امام صادق(علیه السلام) به هنگام تسلیت گفتن مصیبتى به یکى از دوستانش چنین فرمودند: «اگر این شخصى را که از دست دادى مرگش تو را به خداوندت نزدیک تر ساخته و تو را از گناهت دور نموده است این مصیبت نیست، بلکه آن یک رحمت (الهى) است و نعمتى بزرگ براى تو محسوب مى شود و اگر این مصیبت تو را اندرز نداده و از گناهت دور نساخته و به پرورگارت نزدیک نکرده، مصیبت این قساوت قلب از مصیبت این شخص از دست رفته بزرگ تر است، اگر خداشناس باشى.»
حتى اگر انسان اموالى را از دست مى دهد و چیزى عائد او نمى شود جز این که بر این مصیبت صبر کرده و شکر به جا مى آورد و پاداش شاکران را مى گیرد باز در واقع اموال او از دست نرفته است. از این رو از امام علی (علیه السلام) نقل شده است: «آنچه از مال تو از بین مى رود و تو را پند مى دهد در حقیقت از بین نرفته و جاى شکر دارد.»