رمز حیات

حکمت 233 نهج البلاغه: پرهیز از آغازگرى در مبارزه
(اخلاق اجتماعى، سیاسى)

وَ قَالَ (علیه السلام): لِابْنِهِ الْحَسَنِ (علیه السلام) لَا تَدْعُوَنَّ إِلَى مُبَارَزَةٍ وَ إِنْ دُعِیتَ إِلَیْهَا فَأَجِبْ فَإِنَّ الدَّاعِیَ إِلَیْهَا بَاغٍ وَ الْبَاغِیَ مَصْرُوعٌ.
و درود خدا بر او، (به فرزندش امام مجتبى علیه السّلام) فرمود: هرگز کسى را به مبارزه دعوت مکن (و آغازگر جنگ مباش) ولى اگر کسى تو را به مبارزه فراخواند اجابت کن (و سستى در جهاد با دشمن مکن) زیرا دعوت کننده به مبارزه ستمکار و ستمکار در هر حال مغلوب است.

شرح حکمت:
بعضى از شارحان چنین پنداشته اند که این سخن اشاره به جنگ هاى تن به تن در بیرون از دایره جهاد است در حالى که هرگز چنین نیست. هرگاه کسى ما را در غیر میدان جهاد به مبارزه طلبد نه تنها پذیرش دعوت او مطلوب نیست بلکه حرام است، تنها جایى که مى توان دعوت به مبارزه را پذیرفت میدان جهاد است، زیرا در بسیارى از میدان هاى جهاد در آغاز، جنگ هاى تن به تن انجام مى شد; کسى از لشکر دشمن بیرون مى آمد و مبارز مى طلبید، دیگرى در برابر او قرار مى گرفت و سرانجام یکى از آن دو بر خاک مى افتاد.
مسلمانان دستور داشتند آغازگر مبارزه در میدان هاى جنگ نباشند; ولى در صورتى که کسى از لشکر دشمن در وسط میدان قرار گرفت و مبارز طلبید، سکوت در برابر او جایز نیست، زیرا چنین سکوتى مساوى با شکست به شمار می آید.