رمز حیات

حکمت 234 نهج البلاغه: صفاتی خوب برای زنان و بد برای مردان
(اخلاقی، علمی)

وَ قَالَ (علیه السلام): خِیَارُ خِصَالِ النِّسَاءِ شِرَارُ خِصَالِ الرِّجَالِ الزَّهْوُ وَ الْجُبْنُ وَ الْبُخْلُ فَإِذَا کَانَتِ الْمَرْأَةُ مَزْهُوَّةً لَمْ تُمَکِّنْ مِنْ نَفْسِهَا وَ إِذَا کَانَتْ بَخِیلَةً حَفِظَتْ مَالَهَا وَ مَالَ بَعْلِهَا وَ إِذَا کَانَتْ جَبَانَةً فَرِقَتْ مِنْ کُلِّ شَیْ ءٍ یَعْرِضُ لَهَا.
و درود خدا بر او، فرمود: بهترین خصلت هاى زنان، بدترین خصلت هاى مردان است: کبر، بخل و ترس. هنگامى که زن متکبر باشد بیگانه را به حریم خود راه نمى‌دهد و اگر بخیل باشد مال خود و همسرش را حفظ مى‌کند و اگر ترسو باشد از هر چیزى که ممکن است به آبرو و عفت او صدمه بزند مى‌ترسد (و از آن فاصله مى‌گیرد).

شرح حکمت:
آنچه امام(علیه السلام) در این کلام نورانى فرموده امورى براى حفظ عفت زن و دور نگه داشتن او از تعرض مردان آلوده و کثیف و حفظ جایگاه او در خانواده است. بدیهى است آنچه را امام(علیه السلام) در این کلام نورانى بیان فرموده به صورت مطلق و فراگیر نیست، به بیان دیگر منظور امام(علیه السلام) این نیست که در همه جا متکبر، یا ترسو و یا بخیل باشد، بلکه منظور مواردى است که در صورت نداشتن این صفات به عفت یا امانت او لطمه مى زند وگرنه زنان نباید به بستگان، محرمان و دوستان زن خود تکبر ورزند یا از همه چیز حتى سایه خود بترسند یا در بخشش از اموال خود بخل به خرج دهند.
در حالات فاطمه زهرا(علیها السلام) مى خوانیم که او در پایان جنگ احد به میدان آمد و پیشانى و دهان پدر بزرگوارش را از خون شست و یا در شب عروسیش، پیراهن عروسى خود را به سائل بخشید و همچنین دختر شجاعش زینب کبرى در کوفه و شام خطبه هایى خواند که پشت دشمنان را به لرزه درآورد و پایه هاى کاخ آنها را متزلزل ساخت. نیز روشن است که آنچه امام(علیه السلام) فرموده شامل تمام صفات فضیلت نمى شود; بسیارى از صفات برجسته است که در زن و مرد هر دو یکسان است; مانند تقوا و پرهیزگارى و عبادات و اطاعات و امر به معروف و نهى از منکر، عشق و علاقه به علم، محبت به زیردستان و امثال آنها.