رمز حیات

حکمت ۲۶۷ نهج البلاغه: غم فردا
(اعتقادى، معنوى)

وَ قَالَ (علیه السلام): یَا ابْنَ آدَمَ لَا تَحْمِلْ هَمَّ یَوْمِکَ الَّذِی لَمْ یَأْتِکَ عَلَى یَوْمِکَ الَّذِی قَدْ أَتَاکَ فَإِنَّهُ إِنْ یَکُ مِنْ عُمُرِکَ یَأْتِ اللَّهُ فِیهِ بِرِزْقِکَ.

و درود خدا بر او، فرمود: اى فرزند آدم اندوه روز نیامده را به روزى که آمده است میاور؛ زیرا اگر روز نرسیده، از عمر تو باشد خداوند در آن روز، روزی تو را خواهد رساند.

شرح حکمت:
در ذیل این حدیث در بعضى منابع آمده که امام علیه السلام مى فرماید: «بدان که تو چیزى از مال را بیش از نیاز خود به دست نمى آورى مگر اینکه در آن، خزانه دار براى دیگرى هستى».
شک نیست که منظور امام علیه السلام از این کلام، نفى آینده نگرى و تدبیر در امور زندگى به خصوص در سطح جامعه اسلامى و نهى از کار و کوشش نسبت به آینده نیست. چگونه ممکن است نهى از این امور باشد در حالى که خود آن حضرت مى فرماید: «براى دنیایت آنگونه عمل کن که گویى تا ابد زنده اى (و براى آخرتت آنگونه عمل کن که گویا مى خواهى فردا از دنیا بروى)»
منظور امام علیه السلام از کلام بالا این است که اگر چیزى هنوز زمانش فرا نرسیده و به دست تو نیامده غمگین مباش و حسرت و اندوه به خود راه نده. شاید چنین چیزى اصلاً وجود پیدا نکند و نباید شتابزده، غم واندوه را براى آن به خود راه دهى.
در غررالحکم ذیل گفتار حکیمانه بالا این جمله به مضمون آمده است: اگر خداوند عمر فردا را به تو بدهد، وسایل آن را فراهم مى کند و اگر در فردا عمرى نداشته باشى چرا بیهوده خود را مشغول فکر فردا کنى؟