رمز حیات

حکمت 269 نهج البلاغه: تفاوت اهل دنیا و آخرت
(اعتقادى، اخلاقى)

وَ قَالَ (علیه السلام): النَّاسُ فِی الدُّنْیَا عَامِلَانِ عَامِلٌ عَمِلَ فِی الدُّنْیَا لِلدُّنْیَا قَدْ شَغَلَتْهُ دُنْیَاهُ عَنْ آخِرَتِهِ یَخْشَى عَلَى مَنْ یَخْلُفُهُ الْفَقْرَ وَ یَأْمَنُهُ عَلَى نَفْسِهِ فَیُفْنِی عُمُرَهُ فِی مَنْفَعَةِ غَیْرِهِ وَ عَامِلٌ عَمِلَ فِی الدُّنْیَا لِمَا بَعْدَهَا فَجَاءَهُ الَّذِی لَهُ مِنَ الدُّنْیَا بِغَیْرِ عَمَلٍ فَأَحْرَزَ الْحَظَّیْنِ مَعاً وَ مَلَکَ الدَّارَیْنِ جَمِیعاً فَأَصْبَحَ وَجِیهاً عِنْدَ اللَّهِ لَا یَسْأَلُ اللَّهَ حَاجَةً فَیَمْنَعُهُ.

و درود خدا بر او، فرمود: مردم در دنیا دو گروهند: گروهى تنها براى دنیا تلاش مى کنند و دنیایشان آنان را از آخرتشان بازداشته است. از فقر کسانی که پس از وی به جای می مانند (مثل اولاد) می ترسد، در عین حال ترسی از فقر خود (در جهان دیگر) ندارد، از اینرو عمر خود را در راه منفعت دیگران سپری می کند.
گروه دیگر براى آنچه بعد از دنیاست (آخرت) تلاش مى کنند؛ سهم آنان بدون نیاز به کار و کوشش (فراوان) از دنیا به آنها مى رسد. چنین کسانى هردو سود را برده اند و هر دو جهان را با هم مالک شده اند. آنها در درگاه خدا آبرومندند و هرچه بخواهند خداوند از آنها دریغ نمى دارد.

شرح حکمت:
در حدیثى از امیرمؤمنان علیه السلام مى خوانیم که وارد بازار بصره شد در حالى که همه حریصانه مشغول خرید و فروش بودند و از یاد خدا غافل. امام علیه السلام آنها را صدا زد و فرمود: «هنگامى که شما در روز (براى به چنگ آوردن ثروت بیشتر) پیوسته سوگند یاد مى کنید و شب در بستر خود مى خوابید و در میان این دو از آخرت غافلید پس کى مى خواهید زاد وتوشه قیامت را فراهم سازید و درباره معاد بیندیشید؟» در این میان مردى عرض کرد: اى امیرمؤمنان! ما چاره اى جز طلب معاش نداریم. اگر نکنیم چه کنیم؟ امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: «طلب معاش از طریق حلال هرگز انسان را از آخرت غافل نمى سازد» سپس امام علیه السلام بعد از بیان نکات دیگر در پایان حدیث به این آیات استشهاد فرمود: «اما کسى که طغیان کند و زندگى دنیا را مقدم بشمرد مأواى او دوزخ است. (37 -39 نازعات)»