حکمت 300 نهج البلاغه: همان کس که روزی دهد حساب کشد
(اعتقادی)
وَ سُئِلَ (علیه السلام) کَیْفَ یُحَاسِبُ اللَّهُ الْخَلْقَ عَلَى کَثْرَتِهِمْ فَقَالَ (علیه السلام): کَمَا یَرْزُقُهُمْ عَلَى کَثْرَتِهِمْ. فَقِیلَ کَیْفَ یُحَاسِبُهُمْ وَ لَا یَرَوْنَهُ فَقَالَ (علیه السلام): کَمَا یَرْزُقُهُمْ وَ لَا یَرَوْنَهُ.
از امام پرسیدند چگونه خداوند با فراوانى انسان ها به حسابشان رسیدگى مى کند؟ (و درود خدا بر او،) فرمود: همان گونه که آنان را با وجود بسیار بودنشان روزى مى دهد. و باز پرسیدند چگونه به حساب انسان ها رسیدگى مى کند در حالى که مردم او را نمى بینند؟ فرمود: همان گونه که آنان را روزى مى دهد و او را نمى بینند.
شرح حکمت:
گویى سؤال کننده گمان مى کرد محاسبه خدا مانند محاسبه یک حسابدار از افراد مختلف است که براى هر یک باید مدتى وقت صرف کند و اگر تعداد آنها زیاد باشد ممکن است ماهها و سالها طول بکشد؛ ولى از قدرت خدا وحسابگرى او غافل بود. امام علیه السلام براى او مثالى زد تا به نکته اصلى مطلب که قدرت وسیع خدا بر همه چیز است پى ببرد.
همانگونه که قرآن مجید در هشت آیه مختلف قرآن فرموده است: خداوند، «سریع الحساب» است. (إِنَّ اللهَ سَرِیعُ الْحِسَابِ)، (وَاللهُ سَرِیعُ الْحِسَابِ)، (وَهُوَ سَرِیعُ الْحِسَابِ). در روایات اسلامى نیز مى خوانیم: «خداوند حساب همه بندگان را در زمان کوتاهى به اندازه دوشیدن گوسفند رسیدگى مى کند».