رمز حیات

حکمت 301 نهج البلاغه: نماینده عقل و سخن
(اجتماعى، سیاسى)

وَ قَالَ (علیه السلام): رَسُولُکَ تَرْجُمَانُ عَقْلِکَ ، وَ کِتَابُکَ أَبْلَغُ مَا یَنْطِقُ عَنْکَ.
(و درود خدا بر او،) فرمود: فرستاده تو نزد دیگران بیانگر میزان عقل توست (که چه کسى را با چه شرایطى براى پیام رساندن، برگزیده اى؟)، و نامه‏ ات رساترین چیزى است که از جانب تو سخن مى‏ گوید.

شرح حکمت:
این سخن در تاریخ زندگى پیغمبر اکرم صلی اله علیه وآله و امیرمؤمنان علیه السلام و سایر اولیاء الله به خوبى دیده مى شود. رسول خدا صلی اله علیه وآله براى پیشگیرى از توطئه مشرکان مکه در حبشه، جعفر بن ابى طالب را که مردى هوشیار و شجاع بود به نمایندگى خویش همراه گروه مهاجران فرستاد. در داستان آیات برائت که مبدأ تحولى در جهان اسلام شد، آن را به وسیله على بن ابى طالب علیه السلام فرستاد و امیرمؤمنان علیه السلام در داستان حَکَمیّت اصرار داشت که ابن عباس یا مالک اشتر حکمیّت از جانب او و اصحابش را بپذیرند، هرچند افراد نادان و ظاهربین مخالفت کردند و ابوموسى را بر حضرت تحمیل کردند ودر مقابل، معاویه عمرو عاص را فرستاد که مردى بسیار حیله گر و دنیاپرست وبى ایمان بود.
در مورد اینکه نامه انسانها از عقل و درایت آنان حکایت مى کند نیز روایات زیادى از معصومان وارد شده است؛ از جمله در حدیثى از امام امیرمؤمنان علیه السلام مى خوانیم: «هنگامى که نامه اى مى نویسى بار دیگر پیش از آنکه آن را مهر و امضا کنى در آن نگاه دقیق کن، زیرا عقل خود را مهر و امضا مى کنى». در حدیث دیگرى از آن حضرت آمده است: «عقول دانشمندان در نوک قلمهاى آنهاست»