رمز حیات

حکمت 323 نهج البلاغه: علل انحراف خوارج
(سیاسى، اعتقادى)

وَ قَالَ (علیه السلام): وَ قَدْ مَرَّ بِقَتْلَى الْخَوَارِجِ یَوْمَ النَّهْرَوَانِ بُؤْساً لَکُمْ لَقَدْ ضَرَّکُمْ مَنْ غَرَّکُمْ فَقِیلَ لَهُ مَنْ غَرَّهُمْ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ الشَّیْطَانُ الْمُضِلُّ وَ الْأَنْفُسُ الْأَمَّارَةُ بِالسُّوءِ غَرَّتْهُمْ بِالْأَمَانِیِّ وَ فَسَحَتْ لَهُمْ بِالْمَعَاصِی وَ وَعَدَتْهُمُ الْإِظْهَارَ فَاقْتَحَمَتْ بِهِمُ النَّارَ.

امام علیه السلام روز جنگ نهروان هنگامى که از کنار کشتگان خوارج مى گذشت فرمود: بدا به حال شما. به یقین کسى که شما را فریب داد به شما ضرر زد. به امام علیه السلام عرض کردند: اى امیرمؤمنان! چه کسى آنها را فریب داد؟ امام علیه السلام فرمود: شیطان گمراه کننده و نفسی که به بدی فرمان می دهد. آنها را به وسیله آرزوها فریفتند، راه گناه را بر آنان گشودند، نوید پیروزى به آنها دادند و درنتیجه آنان را به سرعت به جهنم فرستادند.

شرح حکمت:
انسان دو دشمن فریبکار دارد: یکى از برون و دیگرى از درون. شیطان از برون و نفس اماره از درون و مى دانیم نفوذ شیطان در صورتى است که نفس اماره بر انسان مسلط باشد. همانگونه که قرآن مجید مى فرماید: « هنگامی که قرآن می‏خوانی از شر شیطان رانده شده، به خدا پناه بر. چراکه او، بر کسانى که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکل مى کنند، تسلطى ندارد. تسلط او تنها بر کسانى است که او (شیطان) را به سرپرستى خود برگزیده اند، و آنها که به او (خدا) شرک مى ورزند (و به فرمان شیطان گردن مى نهند.) (98-100 نحل)»