رمز حیات

حکمت 331 نهج البلاغه: غنیمت افراد باهوش
(عبادى، اعتقادى)

وَ قَالَ (علیه السلام): إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ جَعَلَ الطَّاعَةَ غَنِیمَةَ الْأَکْیَاسِ عِنْدَ تَفْرِیطِ الْعَجَزَةِ.
و درود خدا بر او، فرمود: خداوند سبحان طاعت خود را غنیمت زیرکان قرار داده هنگامى که افراد ناتوان (و هوسباز) کوتاهى مى کنند.

شرح حکمت:
امیرمؤمنان على علیه السلام پیش از واقعه صفین بر فراز منبر رفت و خطبه اى براى مردم خواند و آنان را دعوت به جهاد کرد و حمد و ثناى الهى را به جاى آورد و سپس فرمودند: «خدا شما را با دینش (دین اسلام) گرامى داشت و براى عبادت (ومعرفت) خود آفرید، بنابراین خود را آماده براى اداى این وظیفه کنید و وعده الهى را مسلم بشمرید و بدانید ریسمان هاى اسلام (که خیمه این آیین به آن وابسته است) محکم است و دستگیره هاى آنان استحکام دارد. سپس خداوند، اطاعت را بهره انسانها و موجب رضایت پروردگار و غنیمت هوشمندان قرار داده است، در برابر کوتاهى عاجزان و ناتوانها. من امور شما را اعم از سیاهپوست و سرخپوست (و سفیدپوست) بر عهده دارم و قوت و قدرتى جز به وسیله پروردگار نیست. (سپس دستور حرکت به سوى میدان نبرد با شامیان گردنکِش را به آنها داد.)»
از امام علی علیه السلام در چندین روایت از واژه "غنیمت هوشمندان" نقل شده است، از جمله مى فرمایند: « غنیمت هوشمندان بحثهاى مربوط به علم و دانش است.» نیز مى فرمایند: « اطاعت فرمان پروردگار غنیمت هوشمندان است.» دیگر اینکه مى فرمایند: «از دست رفتن ثروت، غنیمت هوشمندان و حسرت احمقان است.»
از جمله معانی غنیمت، هرگونه درآمد قابل ملاحظه اى است که از هر طریقى حاصل شود حتى گاه به مواهب معنوى نیز اطلاق مى شود. مثلاً در روایتى از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله خطاب به ابوذر آمده است: «پنج چیز را پیش از پنج چیز غنیمت بشمار: جوانیت راپیش از پیرى وسلامتى را قبل از بیمارى وبى نیازى را قبل از فقر و فراغت را پیش از گرفتارى ها و حیات را قبل از مرگ».