رمز حیات

حکمت 335 نهج البلاغه: شریکان مال انسان
(اقتصادی)

وَ قَالَ (علیه السلام): لِکُلِّ امْرِئٍ فِی مَالِهِ شَرِیکَانِ ، الْوَارِثُ وَ الْحَوَادِثُ.
و درود خدا بر او، فرمود: هر کسی دو شریک در مال خود دارد: یکی وارث و دیگری حوادث.

شرح حکمت:
اشاره به اینکه افراد بخیل به چه مى اندیشند؟ آیا تصور مى کنند این اموال را با خود مى برند با اینکه از دو حال خارج نیست: یا به وسیله حوادث و پیش آمدهاى روزگار از قبیل ورشکست شدن در تجارت، ربوده شدن به وسیله سارقان، سیل و آتش سوزى و امثال آن بر باد مى رود و یا در صورت مصون ماندن از حوادث به دست وارث مى رسد. وارثى که غالبآ دلش به حال صاحب مال نسوخته و آن را تملک مى کند و از آن براى منافع خود و عیش و لذت بهره مى گیرد؛ بى آنکه به فکر صاحب اصلى مال باشد. بسیار دیده ایم افرادى را که اموالى از آنها به ارث رسیده و در میان آن ثلث یا موقوفاتى وجود دارد و وارثان اصرار دارند که با بهانه هایى حتى ثلث را تملک کرده و وقف را به نوعى باطل کنند و عین موقوفه را به تملک خود درآورند! افراد بخیل اگر در این امور درست بیندیشند به اشتباه بزرگ خود پى مى برند. آیا بهتر آن نیست که شریک دیگرى براى خود دست و پا کنند؟ شریکى که در مشکلات برزخ و قیامت به داد آنها مى رسد و به مضمون «آنچه نزد شماست فانى مى گردد و آنچه نزد خداست باقى مى ماند. (96 نحل)»، هرگز خللى در آن وارد نمى شود. آرى این شریک، همان نیازمندان و محرومانى هستند که انفاق بر آنها در قرآن مجید با تعبیر وام دادن به خدا بیان شده است: (مَّنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللهَ قَرْضآ حَسَنآ فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافآ کَثِیرَةً) همان وامى که حداقل ده برابر و حداکثر هفتصد برابر و بیشتر به آن سود داده خواهد شد.
شد این سخن به دو صورت دیگر نیز نقل شده: نخست: «به مال افراد بخیل بشارت ده که یا حوادث نابودکننده در انتظار آن است و یا وارث» ودیگر اینکه: «در مال تو (جز تو) دو شریک هست: حوادث نابودکننده و وارث، هرکار که سبب شود سهم تو کمتر از آن دو نباشد انجام ده (بخشى از اموالت را انفاق کن).»