رمز حیات

حکمت 345: نعمت عدم توانایى بر گناه
(معنوى)

وَ قَالَ (علیه السلام): مِنَ الْعِصْمَةِ تَعَذُّرُ الْمَعَاصِی.

(و درود خدا بر او،) فرمود: قدرت نداشتن بر گناه نوعى پاکدامنى است.

شرح حکمت:
عصمت معناى عامى دارد که به معناى محفوظ ماندن، به ویژه محفوظ ماندن از گناه است. نوعی از عصمت آن است که انسان به سبب فراهم نبودن وسایل و اسباب گناه از آن دور مى ماند. یا قدرت بر گناه ندارد؛ اینگونه عصمت افتخار نیست و ثوابى در برابر ترک گناه به چنین شخصى داده نمى شود؛ ولى فایده اش این است که از عذاب الهى دور مى ماند و بسا لطف خدا شامل افرادى شود و گناه کردن را بر آنها سخت کند تا از کیفر گناه دور بمانند. البته گاه ادامه این سختی سبب مى شود که انسان به ترک گناه عادت کند آنگونه که اگر اسباب آن هم فراهم شود به سراغ آن نمى رود. این نوعى امداد الهى در زمینه عصمت است.
پیام این گفتار امام علیه السلام آن است که افرادى که نمى توانند خود را در محیط گناه آلود نگه دارند سعى کنند از آن محیط دور بمانند تا گناه براى آنها سخت شود و البته ثواب ترک گناه را به نوعى خواهند داشت. عدم حضور در مجلس معصیت و لزوم هجرت از مناطقى که انسان را به هر حال آلوده گناه مى کند ناظر به همین معناست. یکى از آثار و برکات هجرت مسلمانان از مکه به مدینه، یا از مکه به حبشه نیز همین بود که از محیط شرک که آنها را مجبور به گناه مى کرد دور بمانند و خدا را آزادانه بندگى و عبادت کنند. قرآن مجید در سوره «نساء»، آیه 97 مى فرماید: «کسانى که فرشتگان (قبض ارواح)، روح آنها را گرفتند در حالى که به خویشتن ستم کرده بودند، به آنها گفتند: «شما در چه حالى بودید؟ (و چرا با اینکه مسلمان بودید، در صفِ کفّار جاى داشتید؟!)» گفتند: «ما در سرزمین خود، تحت فشار و مستضعف بودیم». آنها ـ فرشتگان ـ گفتند: «مگر سرزمین خدا، پهناور نبود که مهاجرت کنید؟!» آنها (عذرى نداشتند، و) جایگاهشان دوزخ است، و سرانجام بدى دارند».