رمز حیات

حکمت 346: مراقبت از آبرو
(اخلاقى، اجتماعى)

وَ قَالَ (علیه السلام): مَاءُ وَجْهِکَ جَامِدٌ یُقْطِرُهُ السُّؤَالُ فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ.
و (درود خدا بر او،) فرمود: آبروى تو چون یخى جامد است که درخواست آن را قطره قطره آب مى کند، پس بنگر که آن را نزد چه کسى فرو مى ریزى.

شرح حکمت:
«ماءُ وَجْه» که ترجمه تحت اللفظى آن «آبرو» است دقیقآ در فارسى و عربى معناى یکسان دارد. چرا این ویژگى نامش آبرو است؟ شاید دلیلش این باشد که انسان هنگامى که از کسى تقاضایى مى کند عرق بر صورتش جارى مى شود، به اندازه اى که گاه از صورت مى چکد. این در واقع آب صورت است که به تناسب واژه «آبرو» یا «ماء الوجه» بر آن اطلاق شده است. انسان تا مى تواند نباید از کسى تقاضایى کند و آبروى خود را در آن راه بریزد؛ اما اگر روزى ناچار شد، باید کسى را براى تقاضا کردن برگزیند که شایسته آن باشد و لااقل آبروى خود را نزد انسان با شخصیتى فروریخته باشد.
در حدیثى مى خوانیم که «حارث همدانى» (از یاران خاص امیرمومنان على علیه السلام) مى گوید: شبى نزد آن حضرت به گفتگو نشسته بودم. عرض کردم: حاجتى دارم. امام علیه السلام فرمود: مرا شایسته دانستى که حاجت خود را از من بخواهى؟ عرض کردم: آرى. فرمود: خدا تو را جزاى خیر دهد. سپس برخاست و چراغ را خاموش کرد و نشست. بعد فرمود: چراغ را براى این خاموش کردم که ذلت عرض حاجت را در صورت تو نبینم. اکنون بگو چه مى خواهى، زیرا از پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله شنیدم مى فرمود: حوائج مردم امانت الهى در سینه بندگان است. کسى که آن را بپوشاند عبادتى براى او محسوب مى شود و کسى که آن را افشا کند لازم است براى انجام آن حاجت تلاش کند.
امام باقر علیه السلام مى فرمایند: «اگر تقاضا کننده مى دانست تقاضا کردن چه عیوبى دارد هیچکس از دیگرى تقاضایى نمى کرد واگر شخص بخشنده مى دانست چه فضیلتى در عطیه است هیچکس دیگرى را محروم نمى ساخت.»