رمز حیات

حکمت 347: اعتدال در مدح دیگران
اخلاقى، اجتماعى)

وَ قَالَ (علیه السلام): الثَّنَاءُ بِأَکْثَرَ مِنَ الِاسْتِحْقَاقِ مَلَقٌ وَ التَّقْصِیرُ عَنِ الِاسْتِحْقَاقِ عِیٌّ أَوْ حَسَدٌ.
و (درود خدا بر او،) فرمود: ستودن بیش از آنچه که سزاوار است نوعى چاپلوسى، و کمتر از آن، درماندگى یا حسادت است.

شرح حکمت:
قرآن مجید بارها مومنان و مجاهدان و افرادى را که کارهاى مهمى انجام داده اند ستایش مى کند. درمورد فداکارى امیرمومنان على علیه السلام در «لیلة المبیت» مى فرماید: «بعضى از مردم (باایمان و فداکار، همچون على علیه السلام در «لیلة المبیت» به هنگام خفتن در جایگاه پیغمبر صلی الله علیه و آله) جان خود را براى خشنودى خدا مى فروشند؛ و خداوند به بندگان مهربان است. (207 بقره)»
در سوره «دهر»، هجده آیه درباره فداکارى امیرمومنان علیه السلام و همسرش زهراى مرضیه و فرزندانش امام حسن و امام حسین که سه روز روزه گرفتند و طعام افطار خود را به مسکین و یتیم و اسیر دادند بیان داشته و کار آنها را بسیار ستوده و وعده انواع نعمتهاى بهشتى را به آنها داده است.
در آیه ولایت (55 مائده) خاتم بخشى امیرمومنان علیه السلام را در حال نماز ستوده است.
از این قبیل آیات در قرآن فراوان دیده مى شود که همه آنها درسى است براى ما که باید کارهاى نیک نیکوکاران و صفات برجسته آنها را در برابر آنها و در مقابل مردم ستود تا هم آنها تشویق شوند و هم سایر مردم درس بگیرند. ولى این حکم، استثنایى هم دارد و آن جایى است که اگر کسى را پیش روى او مدح و ثنا بگوییم مغرور مى شود و همان غرور، او را طلبکار از مردم و گاهى طلبکار از خدا مى سازد و گاه سبب درجازدن یا عقبگرد او مى شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مى فرمایند: «هنگامى که برادرت را پیش روى او مدح و ثنا بگویى مانند این است که تیغ بر گلویش کشیده باشى.»