رمز حیات

حکمت 409 نهج البلاغه: ارتباط چشم و دل
(علمى)

وَ قَالَ (علیه السلام): الْقَلْبُ مُصْحَفُ الْبَصَرِ.
و درود خدا بر او، فرمود: آنچه دیده بیند در دل نشیند.

شرح حکمت:
به یقین قسمت بسیار مهمى از علوم و دانش هاى ما از طریق چشم حاصل مى شود اعم از آنچه مستقیما با چشم مى بینیم و یا آنچه در آثار گذشتگان مى خوانیم. بنابراین اگر گفته شود قلب، مصحَف و کتاب چشم است سخنى حکیمانه است و گویى چشم به منزله قلمى است که پیوسته در کتاب قلب مى نویسد و رقم مى زند. تعبیرات دیگرى در این باره از امام(علیه السلام) نیز نقل شده؛ در تعبیرى مى خوانیم: «چشم راهنماى قلب است» در تعبیر دیگرى مى فرمایند: «چشم همچون نامه رسان قلب است»
در بحارالانوار آمده: «از امیرمؤمنان(علیه السلام) سؤال شد که چگونه انسان مى تواند چشم (از ناروایى ها) بپوشد؟ فرمود: از طریق قرار گرفتن تحت سلطه خداوندى که مطلع از اسرار توست و چشم، جاسوس قلب است و نامه رسان عقل. چشمت را از آنچه مناسب دین تو نیست و قلب و عقلت آن را انکار مى کند بپوشان.»
قرآن مجید نیز مى گوید: «آیا آنان در زمین سیر نکردند، تا دل هایى داشته باشند که حقیقت را با آن درک کنند; یا گوش هاى شنوایى که با آن (نداى حق را) بشنوند؟! چراکه چشم هاى ظاهر، نابینا نمى شود، بلکه دل هایى که در سینه هاست کور مى شود. (46 حج)» اشاره به این که اگر چشم باز و بینا داشته باشند و سیر در زمین کنند، هم آثار عظمت خدا را مى بینند و هم درس هاى عبرتى را که از پیشینیان و پایان کار آن ها باقى مانده فرامى گیرند.
در حکمت 26 امام (علیه السلام) مى فرماید: «هیچ کس چیزى را در ضمیر و درون خود پنهان نمى کند مگر این که در سخنان (بى اندیشه) او و در رخسارش نمایان مى شود.»