حکمت 410 نهج البلاغه: تقوا، سرآمد اخلاق
(اخلاقى، معنوى)
وَ قَالَ (علیه السلام): التُّقَى رَئِیسُ الْأَخْلَاقِ.
و درود خدا بر او، فرمود: پرهیزگاری در رأس همه ارزش های اخلاقی است. (پرهیز از ناخشنودى خدا، بهترین خصلت انسان مى باشد)
شرح حکمت:
تقوا به معناى قراردادن روح و فکر در پوشش حفاظتى در برابر خطرها و گناهان است. بنابراین، تقوا آن حالت خداترسى و احساس مسئولیت درونى است که بازدارنده انسان در برابر سرپیچى از فرمان خداست. این ملکه درونى، انسان را از بخل و حسد و کینه و عداوت و غیبت و ظلم و ستم و کبر و غرور و مانند آن بازمى دارد و به همین دلیل امام(علیه السلام) آن را رئیس اخلاق شمرده است.
در خطبه 230 امام(علیه السلام) مى فرمایند: «به یقین تقوا و پرهیزکارى کلید درهاى راستى است و ذخیره روز قیامت و سبب آزادى از هرگونه گناهى است که بر انسان چیره مى شود و موجب نجات انسان از هرگونه هلاکت است. به وسیله تقوا جویندگان به مقصود خود مى رسند و فرار کنندگان (از کیفر الهى) رهایى مى یابند و با تقوا به هر هدف و خواسته رفیع و بلندى مى توان رسید.»
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: «خداوند متعال پیامبران را به فضایل اخلاقى آراست. کسى که این فضایل در او باشد خدا را بر آن سپاس گوید و کسى که نداشته باشد به درگاه خداوند متعال تضرع کند و آن ها را از او بخواهد. راوى مى گوید: عرض کردم: فدایت شوم، این مکارم اخلاق که فرمودید چیست؟ فرمود: ورع، قناعت، صبر، شکر، حلم، حیا، سخاوت، شجاعت، غیرت، نیکوکارى، راستگویى و اداى امانت است.»