رمز حیات

حکمت 411 نهج البلاغه: حرمت استاد
(اخلاق اجتماعى، تربیتى)

وَ قَالَ (علیه السلام): لَا تَجْعَلَنَّ ذَرَبَ لِسَانِکَ عَلَى مَنْ أَنْطَقَکَ وَ بَلَاغَةَ قَوْلِکَ عَلَى مَنْ سَدَّدَکَ.
و درود خدا بر او، فرمود: با کسی که تو را سخن آموخته به تندی سخن مگوی و در برابر کسی که تو را سخنوری آموخته کلامت را به رخ مکش!

شرح حکمت:
اشاره به این که حق شناسى ایجاب مى کند که اگر انسان نعمت و موهبتى از کسى به دست آورده، بر ضد او به کار نگیرد. این سخن شامل پدر و مادرها و همه استادان و معلم ها مى شود. قرآن کریم مى فرماید: «و پروردگارت فرمان داده که جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیکى کنید! هرگاه یکى از آن دو، یا هر دوى آنها، نزد تو به سن پیرى رسند، کمترین اهانتى به آن ها روا مدار! و بر آن ها فریاد مزن! و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آن ها بگو! (23 اسراء)»
امیرمؤمنان على(علیه السلام) به هنگام وصیت به فرزندش محمّد بن حنفیه فرمود: «با برادران دینى و کسانى که به کمک آن ها به دشمن حمله مى کنى خوش رفتارى کن و آن ها را گرامى و بزرگ دار چراکه جزاى کسى که مقام تو را بالا برده این نیست که از قدرش بکاهى و نیز جزاى کسى که تو را مسرور کرده این نیست که او را غمگین سازى.»
حذیفه (صحابى معروف پیامبر) مى گوید: من مردى بودم که به خانواده ام درشتى مى کردم و خشونت زبان داشتم، به پیغمبر(صلى الله علیه وآله) عرض کردم: اى رسول خدا(صلى الله علیه وآله)! مى ترسم زبانم مرا وارد دوزخ کند فرمود: «چرا استغفار نمى کنى من نیز هر روز یکصد مرتبه استغفار مى کنم.»
در خطبه 186 نیز امام(علیه السلام) می فرمایند: «انسان باید زبانش را (از سخنان ناروا) حفظ کند زیرا این زبان در برابر صاحبش سرکش است. به خدا سوگند بنده اى را نمى بینم که باتقوا باشد و تقوایش به او سودى ببخشد مگر این که زبانش را (از سخنان ناروا) حفظ کند.»