رمز حیات

حکمت 416 نهج البلاغه: نهی از جمع مال برای دیگران
(اخلاقى، اقتصادى)

وَ قَالَ لِابْنِهِ الْحَسَنِ (علیهما السلام): لَا تُخَلِّفَنَّ وَرَاءَکَ شَیْئاً مِنَ الدُّنْیَا فَإِنَّکَ تَخَلِّفُهُ لِأَحَدِ رَجُلَیْنِ إِمَّا رَجُلٌ عَمِلَ فِیهِ بِطَاعَةِ اللَّهِ فَسَعِدَ بِمَا شَقِیتَ بِهِ وَ إِمَّا رَجُلٌ عَمِلَ فِیهِ بِمَعْصِیَةِ اللَّهِ فَشَقِیَ بِمَا جَمَعْتَ لَهُ فَکُنْتَ عَوْناً لَهُ عَلَى مَعْصِیَتِهِ وَ لَیْسَ أَحَدُ هَذَیْنِ حَقِیقاً أَنْ تُؤْثِرَهُ عَلَى نَفْسِکَ.
و درود خدا بر او، به فرزندش امام مجتبى علیه السّلام خطاب کرد: پسرم، برای پس از مرگت چیزی از مال دنیا باقی مگذار، زیرا آنچه از تو باقی بماند نصیب دو نفر خواهد شد: یا کسى که مال را در طاعت خدا به مصرف خواهد رساند، پس او سعادتمند مى شود به چیزى که تو به خاطر آن بدبخت شده اى. یا کسى که آن را در معصیت حق خرج خواهد کرد، پس زیانکار گشته اى به سبب آنچه براى او فراهم آوردى، و وى را بر معصیت خدا کمک کردى. و هیچ کدام از این دو نفر شایسته نیستند که آنها را بر خود مقدّم بدارى.

شرح حکمت:
سید رضی گوید: این حکمت به گونه دیگرى نیز نقل شده: پس از ستایش پروردگار آنچه از دنیا هم اکنون در دست تو است، پیش از تو در دست دیگران بود، و پس از تو نیز به دست دیگران خواهد رسید، و همانا تو براى دو نفر مال خواهى اندوخت، یا شخصى که اموال جمع شده تو را در طاعت خدا به کار گیرد، پس به آنچه که تو را به هلاکت افکند سعادتمند مى شود، یا کسى است که آن را در گناه به کار اندازد، پس با اموال جمع شده تو هلاک خواهد شد، که هیچ یک از این دو نفر سزاوار نیستند تا بر خود مقدّمشان بدارى، و بار آنان را بر دوش کشى، پس براى گذشتگان رحمت الهى، و براى بازماندگان روزى خدا را امیدوار باش.