رمز حیات

حکمت ۴۷۸: مسئولیت آگاهان در آموزش علم
(علمى، اعتقادى)

وَ قَالَ (علیه السلام): مَا أَخَذَ اللَّهُ عَلَى أَهْلِ الْجَهْلِ أَنْ یَتَعَلَّمُوا حَتَّى أَخَذَ عَلَى أَهْلِ الْعِلْمِ أَنْ یُعَلِّمُوا.
و درود خدا بر او، فرمود: خدا از مردم نادان عهد نگرفت که بیاموزند، تا آن که از دانایان عهد گرفت که آموزش دهند.

شرح حکمت:
امام صادق(علیه السلام) از جدش امیرالمومنین على(علیه السلام) نقل کرده اند: «خداوند از جاهلان پیمانى براى طلب علم نگرفت تا این که از عالمان پیمان بذل علم گرفت زیرا علم، قبل از جهل است (و تا عالمى که علمش را در اختیار بگذارد وجود نداشته باشد مکلف ساختن جاهلان به تحصیل علم مفهومى ندارد).»
امام على(علیه السلام) مى فرمایند: «خداوند از افراد نادان پیمان نگرفته که دنبال علم و دانش بروند، مگر این که قبل از آن از علما و دانشمندان پیمان گرفته که به آن ها علم بیاموزند.»
همین مطلب را که امام(علیه السلام) در این گفتار حکیمانه بیان کرده در حکمت 372 با تعبیر دیگرى فرموده است آن جا که قوام دین و دنیا را بر چهار اصل، استوار مى شمارد و اصل اول و دوم را این قرار مى دهد: «عالم و دانشمندى که علم خود را به کار گیرد و غیر عالمى که از فراگیرى علم سرباز نزند.»
در آیات و روایات متعددى شدیداً از کتمان علم نهى شده است که مفهومش این است که عالم باید علم خود را در اختیار دیگران بگذارد و به افراد ناآگاه اطلاع دهد. ازجمله در حدیثى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «عالمى که علم خود را مکتوم دارد؛ همه چیز، او را لعنت مى کنند حتى ماهیان دریا و مرغان هوا.»