رمز حیات

حدیث شماره ۱ کتاب عقل و جهل اصول کافی

امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: «چون خداوند عقل را آفرید از او بازپرسى کرده و به او گفت: «پیش آى» پیش آمد، گفت: «باز گرد» بازگشت، فرمود: «به عزت و جلالم سوگند مخلوقى که از تو به پیشم محبوب تر باشد نیافریدم و تو را تنها به کسانی که دوستشان دارم بطور کامل دادم. همانا امر و نهى کیفر و پاداشم متوجه تو است.»

شرح حدیث:
مراد از عقل چنانچه از جمیع روایات این باب استفاده مى شود همان قوه تشخیص و ادراک و وادار کننده انسان به نیکى و صلاح و باز دارنده او از شر و فساد مى باشد؛ چنانچه در روایت سوم عقل وسیله پرستش خدا و به دست آورنده بهشت معرفى شده و در حدیث چهارم ۷۵ خاصیت و اثر آن بنام لشکر عقل توضیح داده شده است. پس عاقل کامل کسى است که آن اثر در او باشد، و مراد به پیش آمدن و بازگشتن عقل این است که این موجود در برابر اوامر و نواهى خالقش کاملا منقاد و مطیع است و جمله آخر حدیث در روایات دیگر توضیح داده مى شود که کیفر پاداش مردم در روز جزا به مقدار عقل ایشان است.