رمز حیات

حدیث شماره ۱۲ کتاب عقل و جهل اصول کافی
قسمت هفتم

... اى هشام چگونه کردارت نزد خدا پاک باشد در حالی که دلت تو را از فرمان پروردگار باز داشته و علیه عقلت از هوست فرمان برده باشى.
اى هشام صبر بر تنهائى، نشانه قوت عقل است. کسى که از خدا خردمندى گرفت از اهل دنیا و دنیاطلبان کناره گیرد و به آنچه نزد خداست بپردازد و خدا انیس وحشت او و یار تنهائى او و اندوخته او هنگام تنگدستى و عزیز کننده اوست، بدون فامیل و تبار.
اى هشام حق (حقیقت) براى فرمانبردارى از خدا نصب شده است، و نجات میسر نشود جز به فرمانبردارى و فرمانبردارى با علم و علم با آموزش به دست آید، و آموزش به عقل وابسته است، و علم جز از دانشمند الهى به دست نیاید، و شناختن علم به وسیله عقل است.
اى هشام کردار اندک از عالم چند برابر پذیرفته شود و کردار زیاد از هواپرستان و نادانان پذیرفته نگردد.
اى هشام همانا عاقل به کم و کاست دنیا و داشتن حکمت خشنود است ولی با کم کاست حکمت و رسیدن به دنیا خشنود نیست؛ از این رو تجارتشان سودمند گشته است.
اى هشام همانا خردمندان زیاده بر احتیاج از دنیا را کنار نهادند تا چه رسد به گناهان؛ با اینکه ترک دنیا فضیلت است و ترک گناه لازم.
اى هشام عاقل به دنیا و اهل دنیا نگریست و دانست که دنیا جز با زحمت دست ندهد و به آخرت نگریست و دانست که آن هم جز با زحمت به دست نیاید، پس با زحمت در جستجوى پاینده تر آن برآمد (یعنى چون دید به دست آوردن دنیا و آخرت هر دو احتیاج به زحمت دارد با خود گفت چه بهتر که این زحمت را در راه تحصیل آخرت پاینده متحمل شوم).
اى هشام! خردمندان به دنیا بى رغبتند و به آخرت مشتاق؛ زیرا مى دانند که دنیا طالب است و مطلوب .و آخرت نیز طالب است و مطلوب؛ پس هر که آخرت را طلب کند، دنیا در طلب او برآید تا او روزى خود را از آن به تمام و کمال دریافت دارد و هر که دنیا را طلب کند، آخرت در طلب او برآید و مرگ به سراغش آید و دنیا و آخرتش را بر او تباه گرداند...