رمز حیات

اللهم عجل لولیک الفرج والعافیه والنصر و اجعلنا من خیر اعوانه وانصاره والمستشهدین بین یدیه
رمز حیات

آیه امروز:

کَأَنَّهُنَّ بَیْضٌ مَکْنُونٌ ﴿۴۹ صاقات﴾
گوئی (از لطافت و سفیدی) همچون تخم شترمرغی هستند که (در زیر بال و پر مرغ) پنهان مانده (و دست انسانی هرگز آن را لمس نکرده است).

رمز حیات

رمز حیات

طبقه بندی موضوعی

رمز حیات

اللهم عجل لولیک الفرج والعافیه والنصر و اجعلنا من خیر اعوانه وانصاره والمستشهدین بین یدیه

۱۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «سوره حمد» ثبت شده است

مصداق صراط مستقیم

در مورد تعیین مصداق صراط مستقیم گفته شده که منظور اسلام یا قرآن یا دین حق خدا یا ولایت پیامبر و ائمه معصومین (علیهم السلام) است اما به نظر می‌رسد که اگر عنوان جامعی پیدا کنیم که همه اینها را شامل شود، بهتر خواهد بود. در آیه ۱۶۱ سوره انعام صراط مستقیم به عنوان راهی اطلاق شده است که جامع همه عناوین فوق است و آن «دین قیم» می باشد که منظور دین استواری است که همه پیامبران و در رأس آنها حضرت ابراهیم داعی بر آن بودند از آیه مذکور فهمیده می شود صراط مستقیم همان دین استواری است که انبیا منادی آن بوده اند و به صورت کامل تر به وسیله پیامبر اسلام آورده شده و پرواضح است که شامل اسلام و قرآن و نیز ولایت ائمه که کامل کننده اسلام است، می‌شود.

برخورداران، غضب شدگان و گمراهان

 مردم از لحاظ هدایت سه گروه هستند؛ گروه اول: نعمت داده شدگان؛ گروه دوم: غب شدگان؛ گروه سوم:گمراهان؛ منظور از گروه اول مومنان واقعی هستند که از نعمت هدایت الهی برخوردارند و آنها همان پیامبران و صدیقین و شهدا و صالحین هستند. اما گروه دوم کسانی هستند که کارهایی انجام دادند که خدا را به غضب آوردند آنها طبق بعضی از آیات قرآنی مشرکان و منافقان و یهود و کسانی هستند که مومنی را به ناحق و از روی عمد بکشند که این مصداق اخیر می‌تواند از مسلمان ها هم باشد. و اما گروه سوم کسانی می شود که از راه مستقیم کنار افتادند و دین حق را که همان اسلام است نپذیرفتند حال یا از روی عناد باشد و یا از روی جهالت و نادانی.

 

📚 منبع: کتاب آموزش کاربردی ترجمه و تفسیر قرآن، نسیم کوثر

إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ ﴿۵﴾ اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ ﴿۶﴾ صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ ﴿۷﴾

تنها تو را می پرستیم و تنها از تو کمک می‌خواهیم (۵) ما را به راه راست هدایت فرما (۶) راه کسانی که بر آنها نعمت داده ای  نه آنها که بر ایشان غضب کردی و نه گمراهان (۷)

۱. عبادت در لغت به معنی ذلت و خواری است و در اصطلاح بالاترین مرتبه خضوع و تعظیم در مقابل معبود است. خضوعی که از روی اعتقاد به الوهیت معبود است. بنابراین خضوع عاشق در مقابل معشوق یا خضوع متملقانه در برابر حاکمان و سلاطین عبادت محسوب نمی شود. ضمنا اطاعت و شکر در مقابل غیر خدا جایز ولی عبادت در مقابل غیر خدا جایز نیست. همچنین عبادت با عبودیت فرق دارد اولی مخصوص خداست دومی در غیر خدا هم استعمال دارد.

۲. هدایت گاهی فقط نشان دادن راه و به اصطلاح ارائه طریق است که وصول به هدف در آن تضمین نشده است و گاهی به معنای رساندن به هدف و به اصطلاح، ایصال به مطلوب است این واژه در قرآن به هر دو معنی استعمال شده که باید موارد آن را با قرائن تعیین کرد.

۳. صراط به معنای راه روشن است و فرق آن با سبیل و طریق در همین است. سبیل و طریق به مطلق راه، اعم از روشن و غیر روشن گفته می‌شود ولی صراط به راه روشن و آشکار اطلاق می گردد.

۴. غضب به معنای شدت و حالت مخصوصی است که پس از هیجانات ناشی از ناراحتی حاصل می‌شود و در مورد خدا چنین انفعالاتی قابل تصور نیست بنابراین نمی تواند همان حالت مخصوص باشد بلکه غضب الهی اراده انزال عذاب و عقاب است. اساساً در این گونه موارد مثل غضب، فرح، رضایت، مکر و کلمات مشابه با آن که به خداوند نسبت داده می شود باید مبادی را حذف کرد و نادیده گرفت و غایت ها را لحاظ کرد.

۵. الضالین، از ضلالت به معنی هلاکت و نابودی است و در قرآن در مواردی به همین معنی استعمال شده مانند: آیه ۷ سوره محمد و آیه ۱۰ سوره سجده؛ اما در بیشتر موارد ضلالت به معنای گمراهی و دوری از حقیقت است.

📚 منبع: کتاب آموزش کاربردی ترجمه و تفسیر قرآن، نسیم کوثر

آغاز هر کار با نام خدا

بسم الله الرحمن الرحیم بیانگر این معناست که هرکار مهمی را باید با نام خدا شروع کرد و در این شروع، خداوند را با صفت رحمانیت و رحیمیت یاد نمود.  رسول خدا(ص) می فرمایند: «هر کار مهمی که با نام خدا آغاز نشود آن کار ناتمام است.» قرآن یاد می کند که تمام کارها را تنها با نام خدا شروع کنید و نیز تصحیح کار مشرکان عصر پیامبر است که کارهای مهم خود را با نام بت ها آغاز می کردند.

فرق میان رحمان و رحیم

مشهور این است که صفت رحمان، همان لطف عام و گسترده خداست که در این جهان همه موجودات از نبات، جماد، حیوان، کافر و مومن را شامل می‌شود ولی صفت رحیم لطف خاص اوست که در قیامت شامل حال مومنان خواهد بود. دیگر اینکه رحمان اسم خاص خداست و به غیر او اطلاق نمی‌شود مگر با اضافه کردن کلمه عبد و به صورت «عبدالرحمان»

هر ستایشی از آن خداست

جنس حمد و سپاس از آنِ خداست، یعنی هر سپاسی از هر کسی برای هرکسی انجام شود، در واقع سپاس خداست. چون سپاس در برابر زیبایی ها و نیکی ها انجام می گیرد و تمام زیبایی ها و نیکی ها در هرکسی و هرکجا باشد ، در واقع از خداست.

خدا پرورش دهنده همه جهانیان

اختصاص سپاس و حمد بر خداوند از این جهت که او پرورش دهنده همه جهانیان است. تعبیر رب العالمین می رساند که اگر پروردگاری هست، او خداوند است و نباید غیر خدا را ارباب خود قرار دهیم.

خدا تنها قدرت حاکم در قیامت

خداوند صاحب اختیار روز قیامت است و در آن روز هیچ قدرتی جز قدرت مطلقه خداوند اعمال نمی‌شود و این یک تفاوت اساسی میان دنیا و آخرت است. در دنیا بشر صاحب اختیار و انتخاب است که می‌تواند حتی سخن خدا را هم نشنود و عصیانگری کند؛ ولی در آخرت و روز قیامت تمام قدرت ها از صاحبان قدرت صلب خواهد شد و تنها قدرت حاکم، قدرت الهی خواهد بود.

📚 منبع: کتاب آموزش کاربردی ترجمه و تفسیر قرآن، نسیم کوثر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ ﴿۱﴾ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿۲﴾ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ ﴿۳﴾ مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ ﴿۴﴾

به نام خداوند بخشاینده بخشایگر (۱) ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است (۲) خداوندی که بخشاینده بخشایشگر است (۳) خدایی که مالک روز جزاست (۴)

۱. رحمت به معنای رقت قلب است که منجر به کمک کردن می شود ولی در مورد خدا معنا ندارد بنابراین رحمت خدا همان فیض است که دائم به خلق می رسد.

۲. رب به معنای مالک مربی و پرورش دهنده است و چنین می نماید که رب صاحب و مالک چیزی است که همواره درصدد اصلاح است.

۳.مالک یعنی صاحب که می‌تواند هرگونه تصرفی در مملوک خود بنماید و ملک یعنی پادشاه که اداره‌کننده رعیت و مردم است. خداوند هم مالک است و هم مَلِک

۴. دین در زبان عربی معانی مختلفی دارد: شریعت، انتقام، جزا، اطاعت و خضوع؛ در آیه مورد بحث دین به معنای جزا است و یوم الدین یعنی روز جزا.

📚 منبع: کتاب آموزش کاربردی ترجمه و تفسیر قرآن، نسیم کوثر

بسم الله الرحمن الرحیم

اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ ﴿۶﴾

موقع درخواست چیزی از کسی باید به چند مورد توجه داشت:

1-      1- طرف مقابل قادر به انجام درخواست باشد.
2-       2-نسبت به ما خیرخواه باشد.
3-      3- آگاهی فرد نسبت به درخواستش و همچنین آگاهی او نسبت به مسؤول مهم است.

در مورد احاطه و هستی بخشی خداوند متعال(موارد 1 و2) قبلاً بحث شد. در آیه 6 فرد از خداوند متعال هدایت به راه راست را می خواهد. راه راست طبیعتاً طبق آیه 7 همان راه منعمین است.

سؤال: منظور از هدایت به راه راست چیست؟

صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ ﴿۷﴾

آیه 7 مردم را به سه دسته تقسیم میکند:
1-       منعمین
2-      2-مغضوبین
3-      3-ضالین

در این دستهبندی مردم براساس نتیجهی اعمالشان نامگذاری شدهاند، نه براساس نوع اعمالشان. عدهای را خداوند به آنها نعمت عطا کرده است، عدهای مورد غضب الهی قرار گرفتهاند و عدهای نیز حیران و سرگردانند.

1-       منظور از هدایت چیست؟
2-      2-بین عبادت و هدایت چه رابطهای برقرار است؟
3    3-جمع مورد نظر فرد در بیان آیات چه کسانی باید باشند؟
4-    4-منعمین، مغضوبین و ضالین چه کسانیاند و چه خصوصیاتی دارند؟

جهت سلامتی و تعجیل در فرج امام زمان عج صلوات بفرستید.

بسم الله الرحمن الرحیم

3-1-3-1. حقیقت یا دعا

افعال در این آیه به صورت جمع بیان شده است نه مفرد، یعنی من خودم تنها نیستم و به نمایندگی از جمعی صحبت میکنم. حال این جمع میتواند خودم واجزاءِ بدنم، خانوادهام، خویشاوندانم، دوستانم، همشهریانم، هموطنانم، تمامی انسانهای موحد عالم و یا تمامی هستی و ... باشد.

با توجه به آیات قبل که رب العالمین بودنِ خداوند متعال ذکر شد و این که هستیبخش عالم خود را پروردگار تمام عالمیان از ازل إلی ابد معرفی نمود، پس مخلوقات با بیان این آیه به حقیقتی غیر قابل انکار اعتراف مینمایند. بر این اساس نیز بنده میتواند به نمایندگی از تمام عالم این حقیقت را مطرح نماید. به عبارتی مقصود او عبادت جبری باشد.

در آیهی بعدی بنده از جانب این جمع هدایت به راه راست را از خداوند متعال درخواست مینماید. هدایتی که به منعمین داده شده و از مغضوبین صلب شده است. در این حالت دو مسئله به وجود میآید: اول اینکه مغضوبین جزءِ هدایتشدگان نیستند لذا جزءِ آن جمعی که بنده برای آنها درخواست هدایت میکند نیز نیستند، بنابراین بنده از جانب تمامی موجودات عالم صحبت نمیکند و نمیتواند عبادت جبری را مد نظر داشته باشد، در حالی که با توجه به رب العالمین مطرح شده بود که بنده از جانب تمامی موجودات عالم صحبت مینماید.

مسئله دوم این که هدایت شدن با عبادت کردن پروردگار متفاوت است. اگر فرض شود که بنده با بیان آیه 5 در واقع دعا میکند که به این مقام برسد، یعنی با اختیار پروردگار خویش را عبادت نماید، در این حالت هدایت را با عبادت یکی گرفته و دو بار پشت سر هم یک چیز را از خداوند خواسته است.

سؤال: انسان با بیان آیه 5، چه جمعی را باید مد نظر قرار دهد؟

سؤال: بین عبادت و هدایت چه رابطهای برقرار است؟

بسم الله الرحمن الرحیم

6-2-1. نتیجه

بنابراین با توجه به قسمت تشکر میتوان اینگونه نتیجه گرفت:
1-       اهمیت هدف: اصلیترین هدف انسان در زندگی باید لقاءالله باشد تا سربلندی او را در زندگی ابدی سبب شود.

میزان کمک: تنها خداوند متعال نسبت به این هدف احاطه
ی کامل داشته و همچنین عین هستیبخشی نسبت به بنده است.

بنابراین ارزش تشکر از خداوند متعال بینهایت است و لذا به هیچ وجه نمیتوان از عهدهی این امر برآمد. لذا آیه ذات حمد را نیز ازآن حضرت حق دانسته و میفرماید:

«الحمد لله رب العالمین»

إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ ﴿۵﴾

مردم با گفتن این آیه
1-       یا حقیقتاً میگویند که تنها رب العالمین را میپرستیم و تنها از او یاری میخواهیم.
2-      2- یا میخواهند به این مقام برسند و دعا میکنند که اینگونه بشود.

 دو نوع عبادت در اینجا مطرح میشود : جبری و اختیاری

1-1-3-1. جبری

مخلوقات هر کاری انجام می دهند در علم خداوند مشخص بوده و در حیطهی قدرت الهی است و به عبارت دیگر هیچ چیزی جز او نیست. موجودات هر چیزی را که دوست داشته باشند، در واقع او را دوست داشته و از او یاری می خواهند و چون هر کاری را انجام میدهند در طول علم و قدرت الهی است، در واقع او را میپرستند. عبادت را از این جنبه میتوان عبادت جبری نامید.

2-1-3-1. اختیاری

مخلوقات جبراً دارای اختیار و آزادیِ در انتخاب هستند. در واقع نتیجهی این آزادی، اختیار را به وجود میآورد. همینطور این مخلوقات به قضای الهی در مورد خود، آگاهی نداشته و نمیدانند که خداوند چه سرنوشتی را برای آنها رقم زده است. لذا مخلوقات به میزانی که سعی کنند انتخابشان موجب رضایت حقتعالی باشد، در واقع او را عبادت یا بندگی کردهاند و در این راه نیز باید تنها از او یاری بطلبند. به میزانی که تنها خداوند را مؤثر میدانند، در واقع از او یاری طلبیدهاند.

ان شاءالله در زمره کسانی باشیم که تنها از خدا کمک بخوایم و نه چشم به بنده ی خدا داشته باشیم .

 

بسم الله الرحمن الرحیم

4-2-1. احاطه
مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ ﴿۴﴾

این آیه در عین حال که به قدرت پروردگار عالم و احاطه ی او اشاره میکند، به سرانجام زندگی انسان نیز اشاره دارد و در واقع انسان را به فانی بودن زندگی دنیا و جاودانگی سرای آخرت توجه میدهد. بنابراین به نوعی به هدف اصلی زندگی انسان که سربلندی در روز قیامت است اشاره کرده و همچنین احاطهی کامل خداوند متعال نسبت به این موضوع را بیان میدارد.

نکته: احاطه از ترکیب دو اسم علم و قدرت به وجود میآید. در واقع عالمِ قادرِ مطلق، احاطهی کامل دارد.

موقعیت آیه در سوره به گونه‌ای است که مفاهیم از معرفی پروردگار عالمیان به خواسته‌های بنده منتقل می‌شود، لذا به زیبایی بنده قبل از اعلام درخواست‌هایش به نوعی غایت زندگی خویش را متذکر می گردد.
5-2-1.رب العالمین

قسمت دوم آیه 2، خداوند متعال را پروردگار جهانیان معرفی کرده و در دو آیه
ی بعدی این خصوصیت را توضیح میدهد.

در واقع با توجه به قسمت مربی و با توجه به آیات 3 و4 خداوند متعال عین رب العالمین است.

نکته: با شنیدن کلمه رب عموماً خصوصیت مهربانی مربی در ذهن متصور می شود، که با اضافه شدن کلمه ی عالمین اهمیت

خصوصیت احاطه نیز خاطرنشان شده است که در ادامه نیز این دو خصوصیت را توضیح کامل و جامع می دهد.

نکته: با توجه به این توضیح رب را میتوان از اسامی جامع خداوند دانست.

بسم الله الرحمن الرحیم

در ادامه بنده میزان عزیز بودن این سوگند را برای خود یادآور شده و به نوعی با گفتن نام رحمن هستیبخشی او و مهربانی ذاتی او را یادآوری میکند و با گفتن نام رحیم، تمامی افعال  و پیشامدهای پیرامون خود را از سر رحمت بیکران عزیز حقیقی تمام هستی میداند. به همین دلیل ارکان 2 و 3(ج،د) پاسخ داده میشود.

به عبارت دیگر بنده با گفتن بسم ا... الرحمن الرحیم، با ارزشترین سوگند وجودش را برای عزیزترین هستیش و به خاطر رسیدن به او میخورد.

2-1.   رب

1-2-1. تشکر

الْحَمْدُ للّهِ

تشکر مخصوص کسی است که به شخص، در راستای هدفی که برای رسیدن به آن تلاش میکند و یا به کسی یا چیزی که نسبت به آن علاقه دارد، کمک کند. حال ارزش این تشکر به دو عامل وابسته است:

1-       اهمیت هدف: کلی یا جزئی بودن هدف و تأثیر آن در زندگی شخص

2-       میزان کمک آن فرد به این شخص

2-2-1. مربی

رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿۲﴾

خصوصیاتی که یک مربی باید داشته باشد:

1-       خیر شاگردش را بخواهد یعنی نسبت به او مهربان باشد.

2-    در موضوع تحت امرش احاطهی کامل بر شاگرد داشته باشد. یعنی نهتنها نسبت به موضوع بلکه نسبت به نیازهای شاگرد و همچنین اعمال شاگرد پیرامون این موضوع و روشهای آموزش آن، آگاهی، توانایی و اشراف داشته باشد.

3-2-1. هستی بخش

الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ ﴿۳﴾

آیه 3 مهربانی ذاتی و افعالی پروردگار را بیان میدارد. در واقع میگوید پروردگار عالم نه تنها ذاتاً هستیبخش است و نسبت به تمامی موجودات مهربان است بلکه تمامی افعال او نیز از سر این محبت است، نه از سر نیاز یا هر چیز دیگر.

نکته: رحمان از ترکیب دو اسم حی و حب به وجود میآید. در واقع حیات مملو از محبت، هستی میدهد.

بسم الله الرحمن الرحیم

همونطور که در پست قبل گفتم جزء2 تموم شد ولی سوره حمد از جزء 1 باقی مونده . و اینک شما رو به این سوره و نکاتش دعوت میکنم :)

در این سوره بعد از حمد و ثنای الهی، خاشعانه از خداوند متعال درخواست هدایت به راه راست میشود. هدایتی که به عنوان نعمت به گروهی داده شده، به عنوان غضب از گروهی گرفته شده و گروهی نیز حیران و سرگردانندو بین راه و بی‌راهه در رفت و آمد.

به نام خداوند بخشنده مهربان 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ ﴿۱﴾

در هر سوگند خوردن چهار رکن وجود دارد:

1-       کسی که سوگند میخورد

2-       کسی که سوگند داده میشود

3-       موضوعی که پیرامون او سوگند خورده میشود

4-       کسی یا چیزی که به نام و یا جان او سوگند داده میشود.

نکته 1: ارزش سوگند به میزان ارزش  نام و یا جان رکن چهارم، بستگی دارد. یعنی هر چه نام و یا جان او در وجود انسان عزیزتر، سوگند با ارزشتر میشود.

نکته 2: موضوعی که پیرامون آن سوگند خورده میشود، باید آن قدر ارزشمند باشد که شخص نام و یا جان عزیزش را واسطه ی رسیدن به آن قرار میدهد.

نکته 3: کسی که برایش سوگند خورده میشود، باید ارزش این سوگند را داشته باشد.

با گفتن بسم ا... در واقع به نام جامع خداوند متعال سوگند خورده میشود.

الف- رکن اول همان شخص گوینده است.

ب- رکن چهارم هستی بخش تمام وجود، خداوند متعال است.

ج- رکن دوم: آیا کسی جز او لیاقت سوگند خوردن به نام خداوند متعال را دارد؟ چرا؟

د- رکن سوم: آیا کاری جز برای او ارزش سوگند خوردن به نام خداوند متعال را دارد؟ چرا؟

بنابراین با گفتن بسم ا... به نام خداوند متعال، برای خداوند متعال، به خاطر تقرب به خداوند متعال سوگند خورده میشود.

بسم الله الرحمن الرحیم

یکی از مشکلاتی که من دارم اینه که.......

بذارید اول این آیات رو بخونیم:

در آیات پایانی سوره مبارکه حمد داریم:

اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ ﴿۶﴾ صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ ﴿۷﴾

ما را بر راه راست استوار بدار (6) راه آنها که بر آنان نعمت دادی نه آنها که بر ایشان غضب کردی و نه گمراهان! (7)

یکی از دغدغه های ذهنی من این هست که چطور میشه از اون دسته ادمایی باشم که خدا به راه راست هدایتشون میکنه و دغدغه بعدی هم اینه که چطور میشه تو اون راه راست موند و جز اون دسته از ادمایی نشم که خدا نسبت بهشون غضب داره یا جز ضالین هستند؛ خصوص الان، با این وضع جامعه که زمینه گناه هم کم نیست!

بر اساس آیه هفتم سوره حمد می فهمیم که بر اساس نتیجه اعمال، افراد را می توان به سه دسته منعمین، ضالین و مغضوبین تقسیم بندی کرد. با اندکی تفکر در آیات سوره بقره که در ادامه ان شاالله توضیح خواهیم داد متوجه می شویم که این سه دسته متناظرند با متقین، فاسقین و کافرین که این نوع دسته بندی بر اساس نوع اعمال می باشد. شایان ذکر است که کافرین نیز خود در سوره بقره به دو دسته منافقین و متعصبین تقسیم بندی می شوند. پس یعنی (منعمین و متقین)، (ضالین و فاسقین)، (مغضوبین و کافرین) یکی هستند!

که خداوند در آیات شریفه 2تا 5 سوره مبارکه بقره، منعمین (متقین)؛

در آیات شریفه 6تا20 سوره مبارکه بقره، مغضوبین (منافقین (کافرین))؛

و در آیات شریفه 26 و 27 سوره مبارکه بقره، ضالین (فاسقین)

رو توضیح می دهد و صفان هریک رو بر میشمره.

که ان شا الله در پست های بعدی بیشتر راجع بهشون حرف می زنیم!