رمز حیات

حدیث شماره ۴ باب کلیات توحید کتاب توحید اصول کافی
قسمت دوم
 
چون او مشاعر آدمیان را بساخت، دانسته شد که او را مشعرى نیست ( مشاعر آلات درک و شعور است مانند فکر و عقل و خیال) و از جوهر ساختنش دانسته شد که او را جوهرى نیست، و چون میان اشیاء تضاد برقرار ساخت، دانسته می شود که او را ضدّی نباشد و قرین ساختنش دلیل بى قرینى اوست، روشنى را ضد تاریکى ساخت و خشکى را ضد ترى، درشتى را ضد نرمى و سردى را ضد گرمى قرار داد. ناجورها را هماهنگ ساخت (چون روح و بدن) و هماهنگ ها را از هم جدا کرد (مانند از هم پاشیدن اجزاء بدن پس از مرگ) تا جدائیشان دلالت کند بر جدا کننده و هماهنگیشان دلالت کند بر هماهنگ سازنده. و همین است معنى گفتار خدای تعالى «و از هرچیزی دو گونه آفریدیم، امید که شما متذکر شوید. (49 ذاریات)» (که آنها آفریدگارى دارند بى جفت و ترکیب خدا). پس خداوند در میان موجودات از جهت پیش بودن و پس بودن فرق گذاشت تا دانسته شود که پیشی برای وجود او نباشد و پسی برای وجود او نخواهد بود. آن موجودات نیز به غرائز و صفات فطری و ذاتی که خداوند در آن ها قرار داده گواهی دهند که غریزه دهنده آن ها غریزه ندارد و همچنین گواهی دهند که آن خدایی که برای آنها اجل معلوم و وقت معدودی مقرّر کرده است خودش محدود به وقت و متعیّن به ساعات و زمان و دهر نخواهد بود. خداوند برخی از آفریدگان را از برخی دیگر پوشیده داشت تا دانسته شود که حجابی بین او و آفریدگانش غیر از خود آفریدگان، نباشد. او پروردگار و آفریدگار بود در حالی که پروریده و آفریده ای در میان نبود و شایسته پرستش و عبادت بود در حالی که پرستنده و عبادتگری وجود نداشت و خداوند عالم بود وقتی که هنوز معلومی در میان نبود و خداوند شنوا بود وقتی که صدایی که در عالم شنیده شود آفریده نشده بود.