رمز حیات

حدیث شماره 3 باب ابطال دیدن خدا کتاب توحید اصول کافی

محمد بن عبید گوید به حضرت رضا (علیه السّلام) نامه نوشتم و درباره دیدن خدا و آنچه عامه و خاصه روایت کرده اند سؤال کردم و خواستم که این مطلب را برایم شرح دهد. حضرت (در پاسخ) با خط خود نوشتند همه اتفاق دارند و میان آنها اختلافی نیست که شناختن از راه دیدن ضروری است؛ پس اگر درست باشد که خدا (با چشم) دیده شود، به طور قطع شناختن او تحقّق یابد. آن گاه این شناختن، از دو حال خارج نیست یا ایمان است یا ایمان نیست. اگر این شناسایى از راه دیدن، ایمان باشد پس شناسائى در دنیا که از راه کسب دلیل است، ایمان به شمار نیاید؛ زیرا این شناخت ضد آن است. پس باید در دنیا مؤمنى وجود نداشته باشد چرا که ایشان خدا را (که یاد او دوست داشتنی است) ندیده اند و اگر شناخت از راه دیدن، ایمان به شمار نیاید؛ شناسائى از راه کسب دلیل بیرون از آن نیست که یا در معاد نابود شود (و یا نابود نشود) و نباید نابود شود، این دلیل است بر اینکه خداى عز وجل به چشم دیده نشود  چون دیدن با چشم به آنچه بیان کردیم می انجامد.

شرح:
هر چند استدلال در روایت سابق با وجود قوت و استحکامش ساده و روشن بود، استدلال در این روایت مشکل و پیچیده است به طوری که فهم آن براى شارحین ایجاد سختی کرده است، ولى مرحوم علامه مجلسى (ره) مى گوید شناسائى خدا از راه اکتساب دلیل و راهنمائى قرآن و حدیث به این نتیجه می رسد که خدا جسم نیست، مانند ندارد پس دیدنش به چشم محال است و اگر فرض شود کسى او را به چشم ببیند قطعاً او را نشناخته است ولى این شناسائى مخالف و ضد شناسائى از راه دلیل است، پس اگر دیدن به چشم ایمان باشد شناسائى از راه دلیل ایمان نیست در صورتى قرآن ایشان را مؤمن خوانده است.