رمز حیات

حدیث شماره 5 باب حرکت و انتقال کتاب توحید اصول کافی

امام صادق (علیه السلام) درباره فرمایش خداوند تعالی «هیچ گفتگوی محرمانه ای میان سه تن نباشد، جز این که خدا چهارمین آنهاست و نه میان پنج نفر جز این که او ششمین آنهاست. (7 مجادله)» فرمودند: «او یکتا و ذاتش یگانه است و از آفریدگانش جدا می باشد و این گونه خود را توصیف کرده اس. (که فرموده: چیزى مانند او نیست). او به همه چیز احاطه دارد (نه به طور احاطه ظریف بر مظروف بلکه) به طور زیر نظر داشتن و فراگرفتن و توانائى. هم وزن ذره و نه سبکتر و نه سنگین تر از آن، نه در آسمانها و نه در زمین از علم او پنهان نیست. از نظر احاطه و علم و نه از نظر ذات و حقیقت؛ زیرا اماکن به چهار حد (راست، چپ، جلو و عقب) محدود و مشتمل است، اگر از نظر ذات و حقیقت باشد لازم آید که در برگیرد.»

شرح :

چون از آیه شریفه استفاده می شود که هر چند نفری که با یکدیگر رازگوئى و در گوشى کنند خدا با آنها هست ممکن است کسى گمان کند که خدا هم مانند یکى از آنها در کنار ایشان نشسته است، از این جهت امام (علیه السلام) براى بیان حقیقت، وحدت و علم خداى متعال را توضیح می دهد و تشریح میف رماید که اولاً یکتائى خداوند مانند یکتائى مخلوق نیست چنانکه گوئیم یک انسان، یک قطره، یک ذره یک روح، یک عقل، زیرا تمام اینها و هر مخلوقى بدون استثنا مرکب از ماهیت و وجود است و خداى متعال صرف وجود و وجود بحث کاملى است که هیچگونه ترکیبى در ذات او مقصور نیست پس اگر در یک زمان سه نفر در مشرق و پنج نفر در مغرب مثلاً رازگوئى کنند او با هر دو دسته هست او یکتا وجودی است که بر سراسر جهان و اجزائش احاطه دارد یعنى تمام مخلوقش را زیر نظر دارد، از همه چیز آگاه است، چه رازگوئی هاى بندگانش باشد و چه غیر آن و بر همه قدرت دارد، احاطه او بر سراسر جهان چنان نیست که ذات او نعوذبالله مانند فلکى بزرگتر و وسیعتر از همه جهان باشد و جهان را در بر گرفته باشد.