رمز حیات

حدیث شماره 2 باب عرش و کرسی کتاب توحید اصول کافی

قسمت دوم

ابوقرة گفت خدا خود فرموده است «و عرش پروردگارت را در آن روز هشت تن بر فرازشان حمل می کنند (۱۷ حاقه)» و باز فرموده است: «کسانى که عرش را حمل می کنند (7 غافر)» حضرت ابوالحسن امام رضا (علیه السلام) فرمود: «عرش که خدا نیست. عرش تعبیر از علم و توانایی است که همه چیز در آن است، سپس کار حمل را به غیر خود، که آفریده ای از آفریدگانش باشد، نسبت داده است؛ بدان جهت که از آفریده اش به سبب حمل عرشش عبادت خواسته است. حاملان عرش، حاملان علم خدایند و مخلوقى هستند که گرد عرش او تسبیح گویند و ا بعلم او کار کنند و فرشتگانى هستند که کردارهاى بندگانش را نویسند و از اهل زمین به سبب طواف گرد خانه اش عبادت خواسته است (پس از هر مخلوقى به نوعى خاص عبادت خواسته است) و خدا بر عرش تسلط دارد چنانچه فرمود: و عرش و آنها که حملش کنند و آنها که گردش باشند (همگى نسبت به خدا محمولند) و خدا حامل آنها و حافظ آنها و نگهدارنده آنهاست و بپادارنده هر جان و بالاى هر چیز و روی هر چیز است و نسبت به خدا کلمه محمول و اسفل به تنهائى بدون اینکه به کلمه دیگرى بچسبد نباید گفت تا لفظ و معنى خراب شود.» ابو قرّه گفت: پس آن روایت را دروغ می شمارید که می گوید: گفته شود وقتی خداوند خشم کند، فرشتگانی که عرش را حمل می کنند از سنگینی آن بر دوش خود، خشم او را دریابند و به سجده افتند و وقتی خشم خدا فروکش کند، دوش آنها سبک شود و به جایگاه خویش (حالت اولیه) برگردند، حضرت فرموند: «به من بگو از زمانیکه خدا شیطان را لعنت کرده و بر او خشمگین شده است تا امروز کى از او خشنود گشته است؟ طبق بیان تو که خدا همیشه بر شیطان و دوستان و پیروانش خشمگین است (پس باید از آن زمان تا حال حاملان عرش در سجود باشند، به علاوه) چگونه جرأت میکنى که پروردگارت را به دگرگون شدن از حالى به حالى نسبت دهى و بگوئى آنچه برای مخلوق رخ می دهد بر او هم رخ می دهد! او منزه است. متعالى است، پا بر جاست، با نابودشوندگان، از بین نرود و با دگرگون شدگان، دگرگون نشود و با عوض شوندگان، عوض نشود و هرچیز جز اوست، در دست او و زیر تدبیر اوست و همگی به او نیازمند و او از غیر خودش بی نیاز است.