رمز حیات

حدیث شماره ۳ باب نادر در بیان غیب کتاب حجت اصول کافی

قسمت دوم

شرح:

حاصل معنى این است که خداى تعالى در یک آیه نسبت به آصف بن برخیا می فرماید: او دانشى به کتاب داشت یعنى اندکى از علم کتاب را می دانست و در آیه دیگر نسبت به على بن ابى طالب می فرماید: کسى که علم کتاب را می دانست یعنى على علیه السلام تمام علم کتاب را می دانست و معلوم است که یازده فرزند على علیه السلام هم در علم مانند او هستند، پس ایشان از آصف عالمتر و بافهمترند و علم آصف نسبت به علم آنها به اندازه یک قطره است نسبت به دریاى محیط البته این تعبیر چنانچه در حدیث ۵۳۶ گفتیم براى بیان کثرت و قلت است نه براى تحدید حقیقى و چون سدیر از کم بودن علم آصف تعجب کرد امام علیه السلام فرمود: همان اندازه را هم نسبت به آصف باید بسیار به حساب آورد در مقابل ما که تمام علم کتاب را می دانیم.

و اما مناسبت جواب حضرت با سؤال سدیر به یکى از دو وجه است:

۱- با آنکه امام علیه السلام تمام علم کتاب را می داند و علمش نسبت به علم آصف مانند دریاى محیط است نسبت به یک قطره، گاهى حکمت و مصلحت اقتضا می کند که یک امر جزئى و کوچک را مانند بودن کنیز در اطاق نداند زیرا علم آنها از طرف خداى تعالى افاضه می شود و هر چه را خدا به آنها عطا فرماید می دانند.

۲- ممکن است در آن مجلس که امام علیه السلام خشمگین بود، کسانى بوده‏ اند که باید از آنها تقیه کرد یا شیعیان ضعیف العقلى بوده‏ اند که به امام نسبت الوهیت و خدائى می داده‏ اند. امام علیه السلام در برابر آنها فرمود: من نمی دانم کنیزم در کدام اطاق است و منظورش این بود که از روى اسباب ظاهر و از آن نظر که من هم مانند شما بشرى هستم و با قطع نظر از علم امامتم این موضوع را نمی دانم ولى اکنون که در مجلس خصوصى هستیم به شما که اصحاب خاص من هستید، می گویم: من همه علم کتاب را می دانم و معلوم است که این وجه واضحتر و بهتر است، زیرا همان عوض شدن مجلس بهترین دلیل گفتار ماست، علاوه بر آنکه با اخبار دیگر هم مناسب است ما این مطلب را در حدیث بعد توضیح بیشترى می دهیم.