حدیث شماره ۶ باب مردن علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام سجّاد (علیه السلام) می‌فرمایند: «آنچه مرگ زودرس و کشته شدن (شهادت) ما خانواده را گوارا می سازد، این کلام خداوند است: « آیا نمی دانند که ما همواره به زمین می پردازیم و از اطراف [و جوانب] آن می کاهیم؟ (۴۱ رعد)» منظور از کاهش اطراف زمین، همان از دست رفتن علماست.
حدیث شماره ۵ باب مردن علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السّلام فرمودند: پدرم مى فرمود خداى عز و جل پس از آنکه علم را به زمین فرستاد، برنمى گرداند، ولى عالم که بمیرد علم خویش را با خود ببرد و جاى او مردمى گمراه و خشن اشغال کنند که ریشه ندارند و چیزى که ریشه اى ندارد خیری در آن نیست.
حدیث شماره ۴ باب مردن علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السلام فرمودند: مرگ هیچیک از مؤمنین نزد شیطان، محبوبتر از مرگ عالم نیست.
حدیث شماره۳ باب مردن علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام کاظم علیه السلام فرمودند: چون مؤمن بمیرد، فرشتگان و بقعه هاى زمینى که خدا را در آن ها عبادت مى کرده و درهاى آسمانی که اعمالش از آنها بالا میرفته بر او گریه کنند و در اسلام رخنه اى افتد که چیزى آن را نبندد زیرا مؤمنین دانشمند همانند دژ شهر، دژهاى اسلام هستند.
حدیث شماره ٢ باب مردن علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السّلام فرمود:چون مؤمن فقیه (عالم) بمیرد در اسلام رخنه‌اى به وجود آید که که چیزى آن را نتواند ببندد.
حدیث شماره ١ باب مردن علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السلام فرمود: مرگ هیچ کس نزد شیطان محبوب تر از مرگ عالم نیست.
حدیث شماره ١باب کتاب فضل علم اصول کافی
امیرالمومنین علی علیه السلام می فرمایند: از حق عالم است که زیاد از او نپرسی و جامه اش را نگیری و چون نزد او می روی که عده ای نزد او باشند به همه سلام کن و به عالم سلام مخصوص گوی، پیش رویش بنشین و پشت سرش منشین و نزد او چشمک مزن و با دست اشاره مکن و زیاد مگو که فلان کس و فلان کس و فلان کس خلاف نظر او گفته اند و از زیادی همنشینی با او دل تنگ مشو، چون مَثَل درخت خرماست، باید در انتظار باشی تا چیزی از آن بر تو فروریزد و پاداش عالم از روزه دار شب زنده داری که در راه خدا جهاد کند بیشتر است.
حدیث شماره ۷ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امیرمؤمنان على علیه السّلام فرمود: اى دانش‌آموز، به راستى عالم سه نشانه دارد: علم و دانش، خویشتن‌دارى و خاموشى. و عالِم نما هم سه علامت و نشانه دارد: نسبت به مافوق خود کشمکش کند، به زیردست خود ستم کند و پشتیبان ستمکاران باشد و از آنها حمایت کند.
حدیث شماره ۶ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
عیسى بن مریم علیه السّلام فرمود: اى حواریون، نیازى به شما دارم، خواسته‌ام را برآورده سازید. گفتند: حاجتت رواست یا روح اللّه، برخاست و پاى آنها را شست، گفتند: ما بشستن سزاوارتر بودیم یا روح اللّه، فرمود: سزاوارترین مردم به خدمت، عالِم است، همانا من تا این اندازه فروتنى کردم، تا شما هم مانند من نسبت به مردم فروتنى کنید، عیسى علیه السّلام فرمود: بناى حکمت بوسیله تواضع ساخته شود نه بوسیله تکبر چنان که زراعت در زمین نرم میروید نه در کوه.
حدیث شماره ۵ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود: سفاهت و فریفتگى (نا آزمودگى) در دل عالِم نیست.
حدیث شماره ۴ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام رضا علیه السّلام فرمودند: از نشانه‌هاى فهم و درک دین،خویشتن‌دارى و خاموشى است.
شرح:
مى‌دانیم خویشتن دارى که همان شرح صدر است یکى از صفات بارز انسان است که پیامبران الهى بطور کامل از آن برخوردار بودند و موسى بن عمران پس از مبعوث شدن به رسالت اولین چیزى که از خداوند طلب نمود همان شرح صدر و خویشتن دارى بود که «ربّ اشرح لى صدرى (۲۵ طه)» (خدایا سینه ام را وسیع و خویشتن دارم کن)، تا بتوانم در برابر فرعون مقاومت نمایم.
حدیث شماره ۳ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: آیا از آنکه به حقیقت فقیه است به شما خبر ندهم؟ او کسى است که مردم را از رحمت خدا ناامید نکند و از عذاب خدا ایمن نسازد و به آنها رخصت گناه ندهد و قرآن را ترک نکند از روى اعراض و به چیز دیگر متوجه شود. همانا در علمى که فهم نباشد، خیرى نباشد؛ همانا در خواندنى که تدبر نباشد، خیرى نباشد؛ همانا در عبادتى که تفکر نباشد، خیرى نباشد. و در روایت دیگری است: همانا در علمی که فهم نباشد، خیرى نیست؛ همانا در خواندنی که تدبر نباشد، خیرى نیست؛ همانا در خداپرستى که فقه نباشد، خیرى نیست؛ همانا در عبادتی که در آن پرهیزکارى نباشد، خیرى نیست
حدیث شماره ۲ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السّلام در تفسیر گفتۀ خداى عزّ و جل که مى‌فرماید: «تنها بندگان دانشمند، از خداى خود مى‌ترسند (۲۸ فاطر)» فرمود: مقصود از دانشمند کسى است که عمل و رفتارش، گفتارش را تصدیق کند و قول و عملش هماهنگ باشد و هرکس چنین نباشد دانشمند نیست.
حدیث شماره ۱ باب صفت علما کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السّلام فرمود: دانش را فراگیرید و خود را با شکیبائى و وقار بیارائید و نسبت به شاگردان و استاد خود فروتن باشید، از دانشمندان ستمکار و مستکبر نباشید زیرا رفتار باطلتان حق شما را از بین مى برد.
شرح:
احترام شاگرد به استاد از دیر زمانى مرسوم بوده و امامان ما آنها را مورد تشویق و احترام قرار مى‌دادند و به دانش‌آموزان سفارش مى‌کردند که در احترام استادان خود بکوشید تا آنجا مقام استادان و معلمان را بالا مى بردند که حضرت على علیه السّلام در یکى از سخنان خود فرمود: (من علمنى حرفا فقد صیّرنى عبدا) «هرکس کلمه‌اى به من بیاموزد من براى همیشه بنده و خدمتگزار او خواهم بود.» بدیهى است که على علیه السّلام خود استاد اساتید بوده و نیازى به تعلیم نداشته و این کلام تشویقى است بخاطر حرمت و ارزش مقام معلم.
حدیث شماره ۶ باب ثواب دانشمند و دانشجو کتاب فضل علم اصول کافی
امام صادق علیه السّلام فرمود:هرکس براى خدا دانش آموزد و عمل کند و آن را بخاطر خداوند به مردم بیاموزد، در ملکوت آسمانها بزرگش خوانند و گویند براى خدا آموخت و براى خدا عمل کرد و براى خدا آموزش داد.
شرح:
مى‌دانیم که توحید خالص آن است که کار براى خدا و بخاطر خدا باید باشد ولى اگر براى خدا و بخاطر مردم یا چیز دیگرى باشد، شرک است و ارزش معنوى ندارد از این‌رو بزرگان دین فرموده‌اند: (من کان لله کان الله معه) «هرکس کارش براى خدا شد خدا هم با او خواهد بود»، ولى اگر چنین نباشد خدا هم با او همراهى نخواهد کرد.
حدیث شماره ۵ باب ثواب دانشمند و دانشجو کتاب فضل علم اصول کافی
امام باقر علیه السلام فرمود: اگر مردم بدانند در طلب علم چه فایده ایست آن را مى طلبند اگر چه با ریختن خون دل و فرو رفتن در گردابها باشد. خداوند تبارک و تعالى به دانیال وحى فرمود که: منفورترین بندگانم نزد من نادانى است که حق دانشمندان را سبک شمارد و از آنان پیروى نکند، و محبوبترین بندگانم پرهیزکارى است که دنبال ثواب است و همراه دانشمندان و پیرو خویشتن‌داران و پذیراى حکیمان باشد.
شرح:
پیامبر اسلام در موارد بیشمارى رنج و زحمت در کسب علم و دانش را موجب اجر و ثواب دانسته و همگان را به فراگیرى آن تشویق کرده هر چند که رنج زیادى متحمل شوند به عنوان مثال فرموده است: اطلبوا العلم و لو بالصین «علم را فرا گیرید گرچه نیاز به سفر چین(که در آن زمان نقطه دوردستى بوده است)داشته باشید.»
حدیث شماره ۴ باب ثواب دانشمند و دانشجو کتاب فضل علم اصول کافی
حضرت باقر علیه السلام فرمود: هرکه به مردم درى از هدایت آموزد مثل پاداش ایشان دارد بدون اینکه از پاداش آنها چیزى کم شود و کسى که به مردم درى از گمراهى آموزد مثل گناه ایشان دارد بدون اینکه از گناه آنها چیزى کم شود.
حدیث شماره ۳ باب ثواب دانشمند و دانشجو کتاب فضل علم اصول کافی
ابو بصیر مى‌گوید: شنیدم امام صادق علیه السّلام مى‌فرمود: هرکس کار خیرى به دیگرى بیاموزد مانند ثواب کسى که بدان عمل کند مى برد، عرض کردم: اگر او هم به دیگرى یاد بدهد به معلم اول ثواب عمل آن مى‌رسد؟ فرمود: این ثواب براى او همچنان جریان دارد گرچه به همۀ مردم هم یاد بدهد، عرض کردم: اگر معلم بمیرد؟ فرمود: اگرچه بمیرد.
شرح:
بعضى از ثوابهاست که مانند صدقه جاریه است که انسان چه باشد یا نباشد ثواب و عکس العمل آن کار خوب به او مى رسد و همچنان مانند آب روان ادامه دارد مثل نخلى که شخصى غرس مى‌کند و او مى میرد و دیگران سالها از میوه او بهره‌مند مى شوند و یا فرزند صالح و خدمتگزار به جامعه تحویل مى دهد بدیهى است که پدر پس از مرگ هم در کارهاى خیر فرزند شریک خواهد بود و از آثار خوب او بهره مند خواهد گشت و دانشمند هم از این قانون مستثنى نیست.
حدیث شماره ۲ باب ثواب دانشمند و دانشجو کتاب فضل علم اصول کافی
امام باقر علیه السلام فرمود: آنکه از شما شیعیان به دیگرى علم آموزد مزد او به مقدار مزد دانشجو است با قدرى بیشتر؛ پس از دانشمندان دانش آموزید و آن را به برادران دینى خود بیاموزید چنانچه دانشمندان به شما آموخته اند.
حدیث شماره ۱ باب ثواب دانشمند و دانشجو کتاب فضل علم اصول کافی
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: هر کس در راهى رود که در آن دانشى جوید، خدا او را به راهى بسوى بهشت برد. همانا، فرشتگان براى دانش‌آموز بال هاى خود را به نشانه رضایت و خشنودى از او مى گسترند و اهل زمین و آسمان تا ماهیان دریا براى دانشجو آمرزش الهى مى‌طلبند. و برترى عالم بر عابد مانند برترى ماه شب چهارده است بر ستارگان دیگر و به راستى علماء وارث پیامبرانند زیرا پیامبران بجاى زر و دینار،د انش به ارث گذاشتند. پس هر که از دانش ایشان برگیرد بهره فراوانى گرفته است.
شرح:
باید توجه داشت که این کلام معصوم به آن معنى نیست که پیامبران بعد از خود مال و ثروتى به ارث نمى‌گذارند که فرزندان ارث برند زیرا آنها هم از نظر زندگى بشرند و مانند دیگران و محکوم به همان قوانینى هستند که خداوند براى انسان ها آورده است و در تاریخ مى‌بینیم که ابوبکر وقتى در برابر فاطمه زهراء قرار گرفت که ادعاى ارث فدک را داشت از همین نکته استفاده کرد و دیگران را فریفت و به فاطمه گفت: پدرت فرموده که ما پیامبران از خود چیزى به ارث نمى‌گذاریم تا وارثى داشته باشیم ولى اگر طالب مالى من از مال شخصى خود به شما مى‌دهم و فدک جزء اموال عمومى است و مربوط به شما نیست و فاطمه در پاسخ جواب دندان‌شکنى داد به اینکه پدرم هیچگاه سخنى برخلاف قرآن و وحى نمى‌گوید و این قرآن است که مى‌فرماید: و سلیمان وارث سلطنت و ملک داود شد (۱۶ نمل) که سرانجام ابوبکر با این سخن دندان‌شکن نتوانست حرفى بزند و محکوم شد.
